Hovawart
Hovawart to piękny pies stróżujący, którego historia sięga jeszcze czasów średniowiecza. Niewiele brakowało, a psy te nie dotrwałyby do naszych czasów. Byłaby to niepowetowana strata, bo należą one do niezwykłych ras. Poznajmy dzisiaj bliżej Hovawarta.
Historia
Większość faktów na temat pochodzenia Hovawarta jest nieznana, wiadomo jednak, że wywodzi się on jeszcze z czasów średniowiecza. Jego nazwa składa się z dwóch członów pochodzących z języka staroniemieckiego: Hova – Hof (oznacza podwórze lub gospodarstwo) i Wart – Wächter (oznaczające stróża). Informacje pochodzące z tamtych czasów są jednak bardzo ubogie. Wspomniane są jedynie psy średniej wielkości o długiej sierści i zwisających uszach. Ponownie wspomina o nim L. Bekmann w wydanej w 1894 roku książce pt. „Rasy psów”.
Niestety pod koniec XIX wieku Hovawart znalazł się na skraju wyginięcia. Był to skutek coraz większej popularności innych ras psów o podobnym przeznaczeniu, takich jak na przykład owczarek niemiecki. Na szczęście około 1915 roku pojawiła się grupa sympatyków rasy na czele z Kurtem Friedrichem Königiem, którzy postanowili podjąć próbę uratowania Hovawartów.
König podjął się trudnego zadania wyszukania psów najbardziej zbliżonych do Hovawartów. Poszukiwania objęły rejon Harz i Schwarzwaldu. Co istotne kryterium wyszukiwania było nie tylko znalezienie podobnych z wyglądu psów, ale również tych, które posiadały odpowiadające Hovawartom cechy charakteru. Następnie psy te zostały skrzyżowane z kilkoma innymi rasami. Były to rasy takie jak: Kuvasz, Owczarki niemieckie, Nowofundlandy, Leonbergery, Afrykańskie psy myśliwskie i Berneńskie psy pasterskie.
Pierwszy oficjalnie wpisany do Niemieckiego Rejestru Hodowli miot Hovawartów miał miejsce w 1922 roku. Psy te zostały oficjalnie uznane za odrębną rasę przez Niemiecki Związek Kynologiczny w 1937 roku. Niestety przez ich masowe wykorzystywanie w działaniach wojennych ponownie wiele Hovawartów zginęło i pracę nad odbudową populacji trzeba było rozpocząć od nowa, jednak dzięki licznym entuzjastom tych wspaniałych psów, wysiłek odbudowy rasy został uwieńczony sukcesem.
Wzorzec rasy
Hovawart jest średniej wielkości, mocnym, długowłosym psem pracującym znajdującym się w Sekcji 2.2 Grupy 2 (Molosy typu górskiego). To pies pracujący o wszechstronnej użytkowości i łagodnym temperamencie.
Posiada długi, lekko pofalowany i mocny włos okrywowy, przylegający do ciała oraz skąpy podszerstek. Sierść tych psów jest gęsta, najdłuższa na piersi, brzuchu i tylnej stronie przednich nóg i ud. Hovawarty mogą występować w trzech odmianach barwnych: czarnej, czarnej podpalanej oraz blond.
Czarna odmiana posiada lśniącą i nasyconą czerń jednak może się pojawić mała biała plamka na piersi i pojedyncze białe włosy na palcach i końcu ogona.
Odmiana blond ma barwę, która rozjaśnia się na brzuchu i nogach, a także powinno występować za łopatkami. Również w tej odmianie może występować pojedyncza mała plamka na piersi i białe włosy na palcach i końcu ogona.
Czarna podpalana odmiana ma lśniącą sierść w kolorze czarnym i znaczenia w kolorze blond. Znaczenia te powinny występować nad oczami, na piersiach i na łapach a także na kufie, pod brodą zachodząc na szyję i przy odbycie zachodząc na ogon.
Mocna głowa z szerokim, zaokrąglonym czołem osadzona jest na mocnej szyi o średniej długości. Tułów o prostym grzbiecie z mocnymi i nieco dłuższymi od zadu lędźwiami oraz szerokiej klatce piersiowej zakończony jest dobrze owłosionym ogonem. W zależności od nastroju psa może być noszony wysoko oraz zakręcony nad grzbietem, albo zwisać nisko.
Wysokość w kłębie wynosi odpowiednio dla psów 63 – 70 cm a dla suk 58 – 65 cm. Waga odpowiednio dla samców 25-40 kg a dla samic 25-35 kg.
Charakter
Hovawarty to psy bardzo inteligentne i oddane swojemu opiekunowi. Pomimo tego, że są bardzo towarzyskie, to w stosunku do osób, których nie znają, mogą z początku okazywać rezerwę i nieufność. Jest to rasa psów, które były głównie psami stróżującymi, stąd potrafią ostrzegać swojego opiekuna wokalizacją przed zbliżającymi się obcymi osobami. Poza tymi przypadkami nie są jednak typem psów o dużej szczekliwości. Z natury są psami spokojnymi, zrównoważonymi i dobrze sprawdzają się jako psy rodzinne.
Nie polecamy ich jednak jako pierwszego psa dla osób, które nie mają żadnego doświadczenia w wychowaniu psa. Mają one silną osobowość i bywają uparte, ale jednocześnie są bardzo wrażliwe. Hovawarty są psami, z którymi można i trzeba dużo pracować i szkolić. Konsekwencja w szkoleniu i wychowaniu, oraz wprowadzenie jasnych zasad przestrzeganych przez wszystkich członków rodziny jest bardzo ważna, żeby stworzyć psu poczucie bezpieczeństwa. Warto zapewnić mu zarówno stymulację fizyczną jak i umysłową. Świetnym pomysłem będzie uczenie Hovawarta noseworku, w którym może wykorzystać swój węch jednocześnie aktywizując się umysłowo.
Jednocześnie dobrze może się sprawdzić w sportach ruchowych. Tutaj warto wybrać sporty, które nie obciążają zbytnio stawów. Hovawart świetnie sprawdza się w tropieniu sportowym. Jako pies użytkowy z możliwością wystawiania w klasie użytkowej na wystawach, Hovawart powinien być predysponowany do sportów IGP zawierającego posłuszeństwo, tropienie i obronę. Należy też pamiętać, że nie należy stosować metod awersyjnych w ich szkoleniu. Szkolenie powinno być przeprowadzane wyłącznie poprzez pozytywne wzmacnianie pożądanych zachowań. Stosowanie awersji może doprowadzić do niepożądanych skutków, z których potem trudno psa wyprowadzić.
Hovawart jest psem, który był użytkowany głównie do stróżowania i jako taki nie ma pociągu do włóczęgostwa. Ma za to silny instynkt terytorialny. Nie oznacza to jednak, że powinien on być stale trzymany w obrębie gospodarstwa. Przeciwnie. Spacery i eksploracja terenu to podstawa, żeby Hovawart mógł realizować swoje podstawowe potrzeby. Dzięki temu będzie czuł się spełniony i szczęśliwy. Rasa ta jest bardzo wszechstronna, łatwo się przystosowuje i może radzić sobie świetnie w różnych środowiskach i różnych formach aktywności.
Zdrowie
Statystycznie Hovawart żyje przeciętnie od 12 do 14 lat, pod warunkiem zapewnienia mu odpowiednich warunków zdrowotnych. Dlatego niezwykle istotne jest wykonywanie co najmniej raz w roku badań kontrolnych i odpowiednia profilaktyka zdrowotna. Co roku powinien mieć wykonywane badanie krwi i moczu, żeby wyeliminować ogniska chorobowe już na wczesnym etapie.
Hovawarty są psami ogólnie zdrowymi, jednak pewne choroby mogą występować znacznie częściej niż inne. Do takich schorzeń należeć będzie na pewno dysplazja stawów oraz ryzyko niedoczynności tarczycy.
Dysplazja stawów
Jest to schorzenie, pojawiające się szczególnie u ras stosunkowo dużych. Dysplazja jest nieprawidłowością anatomiczną, która dotyka najczęściej stawy biodrowe i łokciowe. To czy u danego osobnika wystąpi to schorzenie, zależy zarówno od czynników genetycznych jak również środowiskowych. Dysplazja zazwyczaj wywołuje ból, niestabilność stawów i zwiększa ryzyko choroby zwyrodnieniowej. Bardzo ważne jest jej wczesne rozpoznanie i odpowiednie leczenie.
Niedoczynność tarczycy
Niedoczynność tarczycy jest schorzeniem, które polega na tym, że gruczoł tarczycy nie produkuje wystarczającej ilości hormonów. Prowadzi ono często do takich objawów jak przyrost masy ciała, nadmierna senność, wypadanie sierści lub obniżenie aktywności psa.
Opieka i pielęgnacja
Pomimo pięknej i gęstej sierści, utrzymanie sierści Hovawarta nie jest aż tak trudne, jak mogłoby się wydawać. Wymaga oczywiście zabiegów szczotkowania i wyczesywania martwego podszerstka – i jest to bardzo istotne, żeby uniknąć schorzeń i podrażnień skóry. Zabiegi te powinny być przeprowadzane co najmniej raz w tygodniu, a w okresie linienia nawet codziennie.
Sierść Hovawarta nie wymaga częstych kąpieli, właściwie powinny one mieć miejsce wtedy, gdy wybrudzi się w czymś co nie odpadnie samo, lub pozostawi brzydki zapach. Trzeba jednak zwracać uwagę na kondycję pazurów i jeśli pies nie jest w stanie zetrzeć ich sobie w naturalny sposób na spacerach, należy mu je regularnie przycinać.
Bardzo ważną czynnością jest też dbanie o kondycję zębów. Już w okresie szczenięcym małe pieski powinny być uczone cierpliwości przy wykonywaniu zabiegów pielęgnacyjnych w jamie ustnej.
Żywienie
Hovawarty nie wymagają jakichś szczególnych sposobów żywienia. Ich dieta powinna być skomponowana tak jak dla psów o średniej i wysokiej energii. Psy te mogą być karmione zarówno suchą jak i mokrą karmą (nie należy łączyć ich ze sobą). Świetnie sprawdzi się również dieta BARF lub jej gotowana odmiana. Warto dzielić posiłki i wydawać je 2-3 razy dziennie. Pozwoli to zmniejszyć ryzyko skrętu żołądka, szczególnie jeśli pies jest po lub przed dużym wysiłkiem fizycznym.
Smakołyki wydawane podczas szkolenia powinny również zostać wliczone do całodziennego bilansu kalorycznego. Pozwoli to na zapobiegnięcie przekarmieniu psa i jego nadmiernemu przybieraniu na wadze. Ma to szczególne znaczenie jeśli weźmiemy pod uwagę jego skłonność do dysplazji stawów.
Oczywiste jest również, że Hovawarty jak każde inne psy powinny mieć stały i nieograniczony dostęp do chłodnej czystej wody.
Interakcja z dziećmi i zwierzętami
Hovawarty mogą być wspaniałymi psami rodzinnymi również w rodzinach z dziećmi, jednak trzeba pamiętać, że kluczowe znaczenie ma tu odpowiednia socjalizacja. Przygotuje je ona w odpowiedni sposób na te kontakty. Trzeba wziąć pod uwagę, że są to psy o dużej energii i dlatego warto nadzorować takie interakcje, żeby niechcący w szale zabawy nie wyrządziły dziecku krzywdy. Szczególnie jeśli weźmiemy pod uwagę, że nie są to małe psy. Oczywiście działa to w dwie strony i również dzieci powinny być edukowane aby nie naruszyć granic psa.
W stosunku do innych zwierząt sprawa wygląda podobnie. Hovawart może się z nimi dogadać, jednak wymaga to odpowiedniej socjalizacji i stopniowego przyzwyczajania psa do obecności innego zwierzaka. Ważny jest również nadzór nad tymi kontaktami, aby przebiegały one w prawidłowy sposób.
Za pomoc w powstaniu artykułu o Hovawartach dziękuję Pani Dorocie Mucha z Hodowli psów rasy Hovawart i Lagotto Romagnolo – Las Księżniczek.