Berneński pies pasterski

certyfikowany Zoopsycholog, Behawiorysta i Trener psów, absolwent Polskiej Akademii Zoopsychologii i Animaloterapii w Krakowie, instruktor i sędzia Hoopers Polska, instruktor Rally-O

Tomasz Pabis

Wielki i łagodny trójkolorowy olbrzym, świetny towarzysz i czuły opiekun. Berneński Pies Pasterski, bo o nim mowa jest jednym z najlepszych psów pracujących w historii. Poznajmy dzisiaj charakterystykę i historię tej pięknej i słynącej ze swojej siły i oddania rasy.

Historia

Berneńskie Psy Pasterskie pojawiły się na terenie dzisiejszej Szwajcarii około 2000 lat temu wraz z legionami rzymskimi. Były to psy będące krzyżówką Mastifów i psów stróżujących. Był on jedną z czterech trójkolorowych ras żyjących na terenie Szwajcarii. Pozostałe to: Appenzeller, Entlebucher i Duży szwajcarski pies pasterski. Spośród tych odmian, Berneńskie Psy Pasterskie wyróżniały się długą i jedwabistą sierścią.

Na przestrzeni wieków były one używane do pilnowania stad owiec i stróżowania. Biedniejsi rolnicy ze względu na ich siłę i wielkość używali ich jako zwierzęta pociągowe do transportu mleka, serów itp.

W połowie XIX wieku do Szwajcarii zaczęły być importowane inne rasy psów użytkowych. Doprowadziło to prawie do wyginięcia Berneńczyków. Osobą, która uratowała te psy przed wyginięciem był szwajcarski karczmarz z Burgdorf – Franz Schertenleib. Był on pod takim wrażeniem tych wielkich trójkolorowych psów, że zebrał je i rozpoczął program hodowlany.

Początkowo w ramach tego programu, psy te otrzymały nazwę Durrbachler. W zasadzie Durrbachlery były pierwszymi Berneńskimi Psami Pasterskimi, jednak nie były one dokładnie takie same jak obecnie znane nam berneńczyki. Durrbachler znany jest też pod nazwą Vieraugler – „o czterech oczach” (z powodu plamek nad oczami) lub Gelbbachler (z żółtymi policzkami).

Albert Heim i Franz Schertinleib

W roku 1908 roku Franz Schertinleib nawiązał współpracę z Albertem Heimem, szwajcarskim geologiem i wielbicielem Durrbachlerów. Heim i Schertenleib nawiązali ścisłą współpracę mającą na celu wypromowanie tej rasy. Działania były bardzo intensywne, dlatego świadomość istnienia tych psów była coraz większa a ich populacja znacznie się zwiększyła. Albert Heim był również odpowiedzialny za zmianę nazwy Durrbachlerów. Twierdził, że Berner Sennenhund (czyli Berneński Pies Pasterski) znacznie lepiej opisuje jego pochodzenie.

Berneńskie Psy Pasterskie cechowała wtedy duża nieśmiałość, co było przyczyną zbyt małego wzrostu ich populacji. Aby wyeliminować tą cechę, został on skrzyżowany z Nowofundlandem, dzięki któremu otrzymał łagodny charakter a także piękną i nieco dłuższą sierść.

W 1907 roku powstał pierwszy wzorzec tej rasy, a została ona oficjalnie uznana w 1913 roku przez Szwajcarski Związek Kynologiczny.

Wzorzec rasy

Berneński Pies Pasterski to pies rodzinny i pracujący, należący do 2 Grupy FCI.

Wysokość w kłębie wynosi 64-70 cm dla psów i 58-66 cm dla suk. Ważą odpowiednio: pies 38–50 kg, a suka 36–48 kg.

Proporcje wysokości w kłębie do długości tułowia powinny wynosić 9: 10. Berneńczyki powinny być raczej krępe niż długie. Idealny stosunek wysokości w kłębie do głębokości klatki piersiowej powinien wynosić 2:1.

Włosy Berneńskiego Psa Pasterskiego powinny być długie, błyszczące, proste lub lekko pofalowane. Ich umaszczenie to kolor czarny z ciemnym brązowo czerwonym podpalaniem na policzkach, na wszystkich kończynach, klatce piersiowej i nad oczami oraz białe znaczenia.

Głowa Berneńczyka powinna być mocna, lecz nie za potężna, proporcjonalna do całej budowy. Nos ma kolor czarny. Oczy są koloru ciemnobrązowego o kształcie migdałów, mają dobrze przylegające powieki osadzone niezbyt głęboko. Zbyt luźne powieki odczytywane są jako wada. Uszy są średniej wielkości, o kształcie trójkąta, wysoko osaczone i lekko zaokrąglone. W stanie spoczynku przylegają płasko, natomiast przy wytężonej uwadze są skierowane do przodu, przy czym brzeg ucha przylega wtedy do głowy.

Klatka piersiowa Berneńczyka jest głęboka i szeroka, sięga do łokci, z wyraźnym przedpiersiem. Żebra powinny sięgać jak najdalej do tyłu.

Ogon Berneńskich Psów Pasterskich jest dobrze owłosiony i sięga przynajmniej do stawu skokowego. W stanie spoczynku zwisa, a podczas ruchu jest noszony na wysokości grzbietu lub lekko powyżej.

Kończyny są mocnej budowy. Przednie patrząc z przodu powinny być równoległe i proste, raczej szeroko ustawione. Łapy są krótkie, zaokrąglone i zwarte. Kończyny tylne patrząc od przodu są ustawione równolegle, niezbyt wąsko.

Wadami wykluczającymi są lękliwość, agresja, rozszczepiony nos, jedno lub dwa niebieskie oczy lub oczy z niebieskimi plamkami, zakręcony lub załamany ogon, krótki lub szorstki włos, maść podstawowa inna niż czarna i brak trójbarwności.

Charakter

Berneński Pies Pasterski pomimo swojego olbrzymiego wyglądu, jest bardzo łagodnym psem. Psy tej rasy są wrażliwe i bardzo lojalne. Bardzo przywiązują się do swojego właściciela i członków rodziny. Uwielbia spędzać czas wśród znanych sobie ludzi. W stosunku do obcych są na ogół przyjazne, jednak zawsze będą nieco powściągliwe. Są psami mało szczekliwymi. Zazwyczaj szczekają tylko wtedy, kiedy mają rzeczywisty powód do niepokoju.

Berneńczyki są psami, o dużej energii, które uwielbiają się uczyć. Są też stosunkowo łatwe do ułożenia, jednak w szkoleniu wymagana jest konsekwencja i systematyczność. Jak każdy pies wymagają one socjalizacji na wczesnym etapie życia – kontaktu z różnymi codziennymi sytuacjami, różnymi ludźmi, dźwiękami i doświadczeniami.

Psy tej rasy nie są zbytnio natarczywe, jednak jak wszędzie mogą zdarzać się odstępstwa od tej reguły. Zazwyczaj jednak są to psy o średnim temperamencie, który warto rozładować w sportach typu Nosework, obedience lub mantrailing.

Zdrowie

Berneński Pies Pasterski żyje niestety krócej niż podobne rasy o zbliżonych rozmiarach. Jego przeciętna długość życia wynosi od 6 do 8 lat. Na ogół należy do zdrowych ras, jednak może być podatny na pewne schorzenia. Do głównych schorzeń Berneńskich Psów Pasterskich należą:

• Choroby stawów
• Rak – mięsak histiocytarny
• Skręt żołądka
• Choroba Willebranda

Choroby stawów

Wśród chorób stawów dotykających Berneńskich Psów Pasterskich do najczęstszych należą dysplazja stawów biodrowych oraz dysplazja stawów łokciowych. Pierwsza z nich polega na niewłaściwym ukształtowaniu kości udowej, panewki miednicy oraz łączącego je więzadła. Przy rozluźnieniu tych elementów dochodzi do zniekształcenia poszczególnych części a następnie do zwyrodnienia stawu biodrowego.

Przyczyny dysplazji stawu biodrowego są najczęściej pochodzenia genetycznego. Wpływ mają również czynniki środowiskowe takie jak wysiłek fizyczny w okresie rozwoju i nadwaga. Do najczęstszych objaw dysplazji stawu biodrowego należy kulawizna tylnych kończyn, sztywny chód, niechęć do ruchu oraz problemy z wchodzeniem i poruszaniem się po odpoczynku. Przyczyny i objawy dysplazji stawów łokciowych są identyczne jak w przypadku stawów biodrowych.

Rak – mięsak histiocytarny

Mięsak histiocytarny jest rodzajem agresywnego nowotworu u psów. Mięsak histiocytarny jest przyczyną śmierci nawet 40% Berneńskich Psów Pasterskich. Histiocyty to pewien rodzaj białych krwinek, które znajdują się w tkankach prawie każdego narządu w organizmie psa. Są one ważną częścią układu odpornościowego. Rak ten rozwija się, gdy histiocyty dzielą się w niekontrolowany sposób. Znajdują się one w wielu różnych tkankach, więc mięsak może powstać w zasadzie wszędzie.

Objawy kliniczne mięsaka są różne i zależą od tego, który narząd został nim zaatakowany. Może to być kulawizna, gdy zaatakowane są kości, kaszel i trudności w oddychaniu, gdy mięsak powstał w płucach, czy po prostu guzek dający się wyczuć podczas głaskania psa. Diagnozę powinien postawić wyspecjalizowany weterynarz, który może zlecić odpowiednią terapię. Leczenie polega na chirurgicznym wycięciu nowotworu, podaniu chemioterapii lub radioterapii.

Choroba von Willebranda

Choroba von Willebranda jest najczęstszym dziedzicznym zaburzeniem krzepnięcia krwi u psów. Może ona powodować nadmierne krwawienie nawet z niewielkich skaleczeń. Objawy kliniczne tego zaburzenia wahają się od łagodnej do ciężkiej tendencji do krwawień. Psy mogą być również nosicielami tej choroby bez wykazywania tendencji do krwawień. Niepokój powinny wywołać takie objawy jak krwawienie z ust lub nosa, krwawienie z przewodu pokarmowego, krew w moczu lub niedokrwistość.

Potwierdzeniem istnienia tej choroby jest test genetyczny wykonywany w odpowiednich laboratoriach weterynaryjnych. Leczenie w nagłych przypadkach może wymagać transfuzji krwi.

Skręt żołądka

Rozszerzenie żołądka, skręt żołądka lub GDV jest jednym z najpoważniejszych nagłych przypadków w dolegliwościach psów. Szybkie jego rozpoznanie jest kluczowe w zastosowaniu odpowiedniego leczenia. Rozszerzenie żołądka występuje, gdy żołądek psa wypełnia się płynem, gazem lub ich mieszaniną do znacznie większego rozmiaru niż normalnie. Skręt ma miejsce, gdy cały żołądek w jamie brzusznej skręca się w taki sposób, że jest zamknięty zarówno przy wyjściu jak i wejściu. Oba te stany mogą też występować równocześnie.

Przyczyny wystąpienia skrętu lub rozszerzenia żołądka nie są do końca znane. Wiemy natomiast, że częściej występuje ono przy rasach większych, najczęściej u psów powyżej 7 roku życia (jednak nie jest to regułą) i częściej u samców niż u samic. Ryzyko wzrasta również, gdy żołądek jest bardzo pełny zarówno wodą jak i pokarmem, dlatego warto dzielić posiłek psa na kilka mniejszych części.

W przypadku podejrzenia skrętu lub rozszerzenia żołądka i zauważenia takich objawów jak niepokój, dyskomfort, nasilający się ból, niechęć do leżenia, ślinotok odruchy wymiotne, opuchnięty twardy brzuch, przyspieszony oddech, należy jak najszybciej udać się do weterynarza.

Zazwyczaj podejmie on decyzję o zabiegu chirurgicznym, który odblokuje żołądek. Wskaźnik przeżywalności jest bardzo różny, jednak niestety odsetek zgonów wywołanych przez skręt żołądka jest bardzo wysoki.

Opieka i pielęgnacja

Berneńskie Psy Pasterskie są rasą, o dużej energii, dlatego ważne, aby mogły dać jej upust. Warto codziennie zapewnić im odpowiednią ilość ćwiczeń fizycznych, aby utrzymać je w dobrej formie.

Berneńczyki są bardzo podatne na udar cieplny, dlatego warto ograniczać ich aktywność fizyczną w upalne dni. Warto wtedy ćwiczyć z nimi do południa lub późnym wieczorem.

Warto zwrócić uwagę, aby szczeniaki Berneńskich Psów Pasterskich zbytnio nie obciążały stawów, ze względu na podatność na dysplazję bioder i łokci.

Sierść Berneńskich Psów Pasterskich składa się z warstwy okrywowej i podszerstka. Jest długa, piękna i lśniąca. Jednak oczywiście to piękno ma swoją cenę. Berneńskie Psy Pasterskie umiarkowanie lenią się przez cały rok, a bardzo obficie jesienią i wiosną, dlatego wymagają one częstego szczotkowania kilka razy w tygodniu. Warto również zadbać o kondycję zębów, czyszcząc je codziennie. Pielęgnacja pazurów jest zależna od tego, czy Berneńczyk ściera je na spacerach. Jeśli tak, może wystarczyć okresowa ich kontrola. Warto też kontrolować stan uszu pod kątem zaczerwienienia lub nieprzyjemnego zapachu, co może wskazywać na infekcję.

Żywienie

Dieta Berneńskich Psów Pasterskich powinna być opracowana z myślą o psach dużych ras i dopasowana do ich potrzeb energetycznych i ruchowych. Psy tej rasy radzą sobie świetnie zarówno z suchą jak również mokrą karmą. Mogą być też karmione pokarmami skomponowanymi w oparciu o dietę BARF, lub jej gotowaną wersję. Dobrą praktyką jest rozłożenie całkowitej dziennej porcji jedzenia na dwa lub trzy mniejsze. Przy karmieniu suchą karmą, należy zwracać uwagę, by była ona dobrej jakości. Nie trzeba jej wtedy uzupełniać o dodatkowe witaminy i mikroelementy. Berneńskie Psy Pasterskie muszą mieć też zapewniony stały dostęp do czystej wody.

Interakcja z dziećmi i zwierzętami domowymi

Berneńskie Psy Pasterskie świetnie nadają się na psa rodzinnego. Są one bardzo delikatne w stosunku do dzieci, choć czasem nieumyślnie ze względu na swoje gabaryty mogą je uderzyć lub niechcący przewrócić. Szczególnie dotyczy to małych dzieci. Dobrze wychowany Berneńczyk jednak na pewno nie zrobi dziecku umyślnie krzywdy. Oczywiście należy zawsze nadzorować zabawy dzieci z psami. Trzeba też uczyć dzieci jak postępować z psem, aby nieświadomie nie zrobiły mu krzywdy.

Berneńskie Psy Pasterskie dogadują się również bardzo dobrze z innymi zwierzętami domowymi, choć oczywiście mogą zdarzyć się wyjątki od tej reguły. Jeśli Berneńczyk był odpowiednio socjalizowany, może zostać wspaniałym przyjacielem zarówno dla ludzkiej jak i zwierzęcej rodziny.

Film o rasie Berneński Pies Pasterski