certyfikowany Zoopsycholog, Behawiorysta i Trener psów, absolwentka Polskiej Akademii Zoopsychologii i Animaloterapii w Krakowie, instruktor Nosework Polska, Dogfitness i Rally-O

Magdalena Pabis

Psi nos to prawdziwy, wilgotny i niepowtarzalny cud natury – potrafi wyczuć zapachy w stężeniach, które dla nas są zupełnie niewyobrażalne. To właśnie ta niezwykła zdolność sprawia, że psy mogą być zarówno fantastycznymi sportowcami w noseworku, jak i niezastąpionymi partnerami w pracy służbowej. Choć obie aktywności opierają się na tym samym – węchu – różnią się celem, wymaganiami i charakterem.

Psy od zawsze fascynowały nas swoim niezwykłym węchem. Potrafią wyczuć zapachy w stężeniach, które dla człowieka są całkowicie nieosiągalne. Wykorzystujemy tę zdolność zarówno w pracy, jak i w sporcie. Podstawą obu aktywności – noseworku i detekcji służbowej psów jest niezwykły psi nos, ale cel i sposób pracy psich niuchaczy różnią się diametralnie.

Nosework – sport dla każdego psa

Nosework to stosunkowo młody sport kynologiczny, który cieszy się coraz większą popularnością w Polsce i na świecie. Jego głównym celem jest rozwój naturalnych zdolności węchowych psa i zapewnienie mu satysfakcjonującej, bezpiecznej aktywności bazującej na jego potrzebach i instynkcie.

W noseworku wykorzystuje się głównie trzy zapachy: cynamon, goździk i pomarańcza. Są one neutralne i bezpieczne, dzięki czemu mogą z nimi pracować psy w każdym wieku – od szczeniaka po seniora. Co więcej, sport ten jest dostępny dla każdego psa, niezależnie od jego rasy, wielkości, temperamentu. Nosework świetnie sprawdza się także u psów lękliwych, nadpobudliwych czy borykających się z innymi problemami behawioralnymi. Ten sport kynologiczny pomaga budować pewność siebie psa, wzmacnia relację psa z opiekunem i daje im obojgu ogrom radości.

Detekcja służbowa – praca o wielkiej odpowiedzialności

Po drugiej stronie mamy detekcję służbową – profesjonalne szkolenie i pracę psów w policji, wojsku, służbie celnej, straży granicznej czy ratownictwie. Psy uczone są wykrywania zapachów takich jak narkotyki, materiały wybuchowe, broń, waluta i oczywiście zaginieni ludzie w gruzowiskach, lawinach. Ich zadanie jest poważne i wiąże się z ogromną odpowiedzialnością – często od skuteczności psa zależy życie i bezpieczeństwo ludzi.

Do tego typu pracy wybiera się psy o określonych cechach – muszą być pewne siebie, odporne na stres, posiadać silną motywację do pracy i doskonałą kondycję. Również przewodnicy psów służbowych przechodzą specjalistyczne szkolenia, ponieważ muszą działać w realnych, często trudnych warunkach – na lotniskach, w strefach zagrożenia, podczas akcji ratowniczych czy poszukiwawczych.

Nosework a detekcja służbowa – najważniejsze różnice

	Nosework	Detekcja służbowa
Cel	Sport kynologiczny, rozwój psa, zabawa, relacja z człowiekiem, budowanie pewności siebie, samodzielności, zaspokajanie potrzeb i naturalnych instynktów, wsparcie terapii behawioralnej	Realna praca: wykrywanie narkotyków, materiałów wybuchowych, substancji niebezpiecznych, narkotyków, ludzi
Zapachy	Bezpieczne m.in.: cynamon, goździk, pomarańcza	Narkotyki, broń, materiały wybuchowe, zwłoki, ludzie, waluta
Pies	Każdy pies – niezależnie od rasy, wieku i temperamentu	Psy o określonych predyspozycjach, pewne siebie, odporne na stres
Człowiek	Opiekun psa	Najczęściej przewodnik po specjalistycznym szkoleniu
Sposób pracy	Mniej ingerencji człowieka, większa dowolność w oznaczaniu zapachu, praca na stożku zapachowym (cząsteczki zapachu zawieszone w powietrzu), branie pod uwagę pogody (rozchodzenie się stożka zapachowego)	Duża ingerencja człowieka, określny sposób oznaczania zapachu (dowód w sądzie, materiały wybuchowe), więcej pracy ze szczegółami
Warunki pracy	Kontrolowane i bezpieczne (dom, sala treningowa, teren, zawody)	Realne, często trudne i ryzykowne środowisko
Rezultat	Zaspokojenie naturalnych potrzeb psa, budowanie więzi i radość z zespołowej pracy, udział w zawodach nosework – wspólna zabawa, rozwój i praca	Skuteczność, wielowymiarowa użytkowość, bezpieczeństwo ludzi, odnalezienie określonych substancji

Dwa światy – jeden nos

Choć nosework i detekcja służbowa różnią się celem, łączy je jedno – niezwykła moc psiego nosa. To właśnie dzięki niemu możliwe jest zarówno zapewnienie psu fascynującej zabawy, jak i ratowanie ludzkiego życia czy ochrona bezpieczeństwa.

Nosework daje każdemu opiekunowi szansę, by choć odrobinę wejść w ten niesamowity świat węchu i zobaczyć, jak jego pies się rozwija, gdy może wykorzystać swoje naturalne zdolności. Z kolei psy służbowe pokazują nam, jak wielką odpowiedzialność i znaczenie może mieć psi węch w realnym świecie.

Podsumowanie

Niezależnie od tego, czy Twój pies startuje w zawodach nosework, czy pracuje w służbach, najważniejsze jest jedno – by czuł się spełniony, szczęśliwy i miał obok siebie człowieka, który go rozumie i wspiera. Bo to właśnie więź i wzajemne zaufanie są fundamentem każdej wspólnej drogi – tej sportowej i tej zawodowej.