Czy nosework może być wsparciem w wychowaniu szczeniaka, aktywizacją czworonoga i elementem terapii behawioralnej?
Nasze psy to indywidualiści i pomimo tożsamych potrzeb gatunkowych, które powinniśmy zaspokajać mają swoje własne potrzeby i psie problemy, które wynikają z ich charakteru, predyspozycji rasowych, przebytej socjalizacji i habituacji. To co psy mają wspólnego to postrzeganie świata „nosem”. Zabawy węchowe, nosework mogą pomóc psiakom poczuć się lepiej w naszym ludzkim świecie, zaspokoić ich naturalne instynkty, potrzeby gatunkowe i indywidulane oraz przepracować wiele problemów behawioralnych.
Czym jest nosework?
Psy poznają i odbierają świat za pomocą nosa. Zmysł węchu jest najważniejszym zmysłem u psa. Nie umożliwiając psu węszenia- tego swobodnego na spacerze, ale i aktywnego podczas zabaw węchowych, noseworku zubożamy jego psi świat. To tak jakby nam ludziom ktoś założył bardzo ciemne okulary, przez które niewiele widać.
Nosework to praca nosem, jest aktywnością dla wszystkich czworonożnych posiadaczy nosów i ich opiekunów, gdyż pozwala naszemu przyjacielowi aktywnie wykorzystać swój najsilniejszy zmysł jakim jest węch. Nosework to sport kynologiczny, ale przede wszystkim „wyzwanie” i zabawa łącząca psa ze swoim opiekunem. Wywodzi się on z detekcji służbowej psów policyjnych – aktywności polegającej na odnajdywaniu przez psa nielegalnych substancji (narkotyków), materiałów niebezpiecznych, wybuchowych. Pies odnajduje i oznacza określony zapach podążając za cząsteczkami zapachowymi zawieszonymi w powietrzu, pracuje na tak zwanym stożku zapachowym. W noseworku (Nosework Polska) jest to zapach cynamonu, pomarańczy i goździka. Zapach może być ukryty w przedmiocie, w pomieszczeniu, w pojemniku z wodą, na obszarze zewnętrznym, na pojeździe. Zapewne zastanawiacie się w jaki sposób nosework może pomóc psiakom poznać świat, zaspokoić psie potrzeby i instynkty, bądź pomóc w terapii behawioralnej? Przyjrzyjmy się zatem trochę bardziej szczegółowo indywidulanym grupom psiaków.
Węchowe zabawy i poznawanie świata przez szczeniaka
Szczeniaki poznają i „uczą się świata” między innymi swoimi małymi noskami. Zabawy węchowe są zatem dla psich dzieci wspaniałym sposobem i pomocą w oswajaniu otaczających je przedmiotów, miejsc, osób. Szczeniak to dziecko, psie dziecko, które uczy się bawiąc – tak jak my ludzie. Zabawy węchowe i wstęp do noseworku może być elementem habituacji, socjalizacji psa. Musimy jednak pamiętać, aby nie przeciążać delikatnego, rozwijającego się organizmu i układu nerwowego psa i wymyślać zadania węchowe dostosowane do jego możliwości. Aktywizujmy psie noski poprzez rozrzucanie i chowanie ulubionych smakołyków w domu i na spacerze. Aby oswoić malucha z różnymi przedmiotami wkładajmy je do przedmiotów: pudełek kartonowych, toreb, czapek, kapeluszy, garnków, wiaderek, szeleszczących woreczków. Umieszczamy smaczki po łóżkiem, krzesłem, w rogach pomieszczeń. Układajmy niespodzianki smakowe na zimnych flizach, kocyku, twardych, miękkich i różnorodnych powierzchniach. Oczywiście pilnujmy psiego bezpieczeństwa, aby dany przedmiot nie przewrócił się i nie wystraszył malucha, bo osiągniemy elekt odwrotny do zamierzonego.
Takie pierwsze zabawy węchowe aktywizują psi nosek i są zarazem habituacją i przyzwyczajeniem malucha do różnych przedmiotów, powierzchni, miejsc, zakamarków w domu, ciemnych lub nieznanych kątów. Eksplorując zakamarki naszego domu bądźmy zawsze blisko psa, aby czuł wsparcie, pomoc, jeśli będzie tego potrzebował. Takie wspólne pokonywanie „wyzwań” bardzo wzmocni budująca się więź człowieka z psem. Zabawki węchowe możemy zrobić sami wykorzystując naszą wyobraźnię: małe doniczki, pudelka z jajek, torby, maty węchowe z samodzielnie zwiniętego kocyka lub szmatki. Bawmy się w chowanego, chowajmy smaczki w trawie, korze drzewa. Podczas kwarantanny wybierajmy miejsca bezpieczne, nie uczęszczane przez inne psy. Malucha można powoli i stopniowo zapoznawać z zapachem i „parować zapach z jedzeniem” przygotowując pierwsze zagadki noseworkowe.
Nosework narzędziem do nabywania nowych umiejętności i kompetencji przez psa dorosłego
Nosework może uprawiać każdy pies: rasowy, mieszaniec, mały, duży, posiadacz różowego, brązowego bądź czarnego nosa. Nie trzeba jeździć na zawody i zajmować się tym sportem profesjonalnie, aby czerpać z niego ogromne korzyści. W jaki sposób pies buduje swoje kompetencje i umiejętności podczas zabaw noseworkowych? Nosework uczy aktywnego używania nosa przez psa. Szkoląc psa i zakańczając każdy trening sukcesem budujemy u psa poczucie satysfakcji, sprawczości i zadowolenia z siebie. „Psie zwycięstwa” dodają mu pewności siebie i motywują do działania.
Nosework uczy samodzielnego podejmowania decyzji przez psa budując jego zaufanie do samego siebie. Węszenie pies stymulując ośrodek nagrody w mózgu powodując „wyrzut” serotoniny i dopaminy – hormonów szczęścia, które poprawiają mu nastrój.
Treningi nosework mogą pomóc psu dorosłemu nadrobić braki w habituacji i socjalizacji a także pobudzić psią ciekawość. Dobrze przeprowadzony trening pomoże wyciszyć psa pobudliwego i aktywizować psa bardzo spokojnego. Zanim zaczniemy zabawę w nosework ważne, aby instruktor bardzo dobrze poznał psa, jego charakter, temperament i tak zaplanował treningi, aby pies „wyciągnął”” z nich maksimum korzyści.
Nosework pomocą w aktywizacji psiego seniora
Psi senior to pies o specjalnych potrzebach, o którego dbamy szczególnie, aby chronić go przed chorobami wieku starczego i zapewnić mu dobrą, zdrową i w miarę możliwości satysfakcjonującą jesień życia. Psi staruszek ze względu na wiek, stan zdrowia, często choroby stawów nie ma już tyle siły, energii i możliwości do bardzo aktywnego trybu życia. Nadal jednak potrzebuje wspólnego spędzania czasu ze swoim właścicielem, zainteresowania i psiego poczucia „coś jeszcze mogę robić”. Nosework jest idealną aktywnością dla psiego seniora, gdyż nie wymaga dużego wysiłku fizycznego psa. Ćwiczenia można wykonywać statycznie, bądź dobrać je nawet do minimalnych możliwości ruchowych psa.
Treningi mogą być prowadzone z psiakami niewidomymi bądź kalekimi. Nosework stymuluje psi mózg do działania i nos do pracy. Aktywność umysłowa jaką jest nosework pomaga utrzymać sprawność umysłową psa, zapobiegać chorobom wieku starczego takim jak demencja a nawet depresja. Nosework to prawdziwe krzyżówki i zadania Uniwersytetu Trzeciego Wieku dla psich Seniorów. Psi staruszek może być również spełnionym, zadowolonym i aktywnym psem, który cieszy się ze wspólnie spędzonych chwil ze swoim kochającym właścicielem!
Nosework wsparciem psiaka chorego
Zdarza się, że w wyniku choroby, wypadku, kontuzji nasz aktywny pies z dnia na dzień musi ograniczyć swoją aktywność ruchową. Zabawy nosework mogą być ogromnym wsparciem dla psa chorego, podczas rehabilitacji, kontuzjowanego. Pomogą mu one przetrwać ten trudny dla niego czas i wypełnić go zadaniami węchowymi. Wielką zaletą noseworku jest możliwość jego uprawiana w domu, co również stanowi pomoc dla chorego psa. Czy wiecie, że 15 minut pracy węchowej męczy psa tak jak godzinny spacer?
Nosework elementem w terapii behawioralnej psa lękliwego, niepewnego siebie, nadpobudliwego
Bardzo często behawioryści polecają treningi nosework i zajęcia węchowe w terapii psów problemowych. Zadania węchowe i ćwiczenia nosework są wspaniałym wyzwaniem i treningiem „odwrażliwiającym” dla psów lękliwych. Pies, który ma dobrze zbudowaną świadomość zapachu i motywację do ćwiczeń nosework mierząc się z trudnymi dla niego zadaniami pokonuje swoje psie lęki. Pies „węsząc”, koncentrując się na swoim zadaniu często „zapomina” o swoim lęku i przełamuje psie blokady. Zbliża się do osób, miejsc, przedmiotów, pojazdów, których się boi, gdyż tam umieszczona jest próbka zapachowa. Dobrze przeprowadzone treningi mogą być również pomocną terapią w przypadku psów z agresją lękową, której podłożem jest strach. Węszenie obniża poziom kortyzolu – hormonu stresu, dlatego nosework uczy psa radzenia sobie w trudnych i problematycznych dla niego sytuacjach.
Najważniejsze, aby instruktor świadomie, stopniowo przygotowywał „noseworkowe wyzwania” i dostosowywał je do psich możliwości. Ćwiczenia węchowe pomogą również psu nadpobudliwemu. Uczą go bowiem koncentracji, a poprzez skupienie na zadaniu wyciszają. Zadaniem instruktora jest właściwie zaplanować trening, unikać nadmiernej ekscytacji, stymulowania, uczyć psa wyciszenia, spokoju, systematycznej pracy. Zauważcie pies w stresie, w sytuacji problematycznej na spacerze sam często stosuje strategie wyciszania jaką jest węszenie. Węszenie uspokaja i pomaga psom opanować nerwy, stres, napięcie i nadmierne pobudzenie. Dobrze zaplanowany trening uczy również prawidłowego i bardzo potrzebnego odpoczynku i umiejętności „odpuszczania”. Umiejętnie prowadzony przez doświadczonego behawiorystę, instruktora nosework może być bardzo skutecznym narzędziem i pomocą w terapii behawioralnej.
Nosework wspaniałą aktywnością dla psa i jego opiekuna
Nosework to aktywność zespołowa. Zespołem w noseworku jest pies i jego opiekun – przewodnik. Wykonanie zadania i każdy najmniejszy sukces możliwy jest tylko dzięki ich wspólnej pracy i wzajemnemu zaufaniu. Nosework uczy przewodnika zrozumienia swojego psa poprzez jego baczną obserwację podczas pracy węchowej. Przyczyna się zatem do większej znajomości psiego języka komunikacji, co pomaga opiekunowi w codziennym, wspólnym życiu z psem. Pies uczy się ufać przewodnikowi, podążać za nim, ale i pracować samodzielnie dzięki jego wsparciu. Ponadto ćwiczenia węchowe rozwijają kreatywność przewodnika, który układa psu zagadki a tym samem rozwija psie kompetencje, pozytywnie wpływając na jego charakter. Pies ufając swojemu przewodnikowi, uczy się współpracy i aktywności zespołowej. Ta współpraca buduje mocną więź psa i opiekuna. Spełniony pies i dumny z niego człowiek to najlepsze połączenie w nosework, ale przede wszystkim w życiu.
Fascynujących zagadek i zabaw węchowych, rozwijających treningów nosework oraz świetnego noseworkowego współdziałania psa i człowieka, które zaprocentują każdego dnia. Powodzenia!
