Udar cieplny u psa
Jesteśmy w trakcie długo wyczekiwanych wakacji i urlopu. Wyjeżdżamy na morze, w góry, nad jeziora ciesząc się słońcem i upalnymi dniami. Lato jest jednak bardzo trudnym okresem dla naszych czworonożnych przyjaciół, którzy są bardzo narażeni na wystąpienie niebezpiecznego udaru cieplnego. Zachęcam do zapoznania się z jego objawami i sposobami jak do niego nie dopuścić.
Co to jest udar cieplny?
Udar cieplny nazywany jest często „wyczerpaniem” cieplnym psów bądź „przegrzaniem”. Charakteryzuje się wystąpieniem wysokiej temperatury ciała (hipertermia), która spowodowana jest niebezpieczną i nadmierną ekspozycją psa na wysokie temperatury otoczenia, nasłonecznieniem, intensywną aktywnością fizyczną podczas ciepłych dni.
Kiedy może wystąpić udar cieplny u psa?
Udar cieplny występuje, gdy nasz kudłaty przyjaciel nie jest w stanie obniżyć swojej temperatury do prawidłowego poziomu poprzez między innymi dyszenie.
Na udar cieplny narażone są psy:
- Narażone na w wysokie temperatury, słońce
- Przebywające w dusznym, gorącym, nie wentylowanym lub zamkniętym pomieszczeniu (uwaga: samochód!!!)
- Znajdujące się w wilgotnym, ciepłym środowisku (wysoka wilgotność powietrza uniemożliwia psu oddawanie ciepła podczas ziajania przez parowanie)
- Nieposiadające wystarczającego dostępu do wody
- Uprawiające intensywną aktywność fizyczną podczas wysokich temperatur na zewnątrz
- Otyłe, odwodnione, chore (min. choroby układu: krążenia, oddechowego, nerwowego)
- Psi seniorzy i szczenięta
- Przemęczone, osłabione, pozbawione możliwości aklimatyzacji w nowym środowisku (uwaga: wyjazdy wakacyjne)
Termoregulacja, czyli jak „chłodzą” się psy?
Psy niestety mają ograniczone możliwości termoregulacji i „oddawania” nadmiaru ciepła ze swoich organizmów do otoczenia. Gruczoły potowe u psów usytuowane są jedynie na opuszkach łap i nie pełnią takiej funkcji jak gruczoły potowe u człowieka. Warto zaznaczyć, że człowiek posiada receptory ciepła i zimna a nasze psy posiadają głównie receptory zimna, które pomagają im unikać niebezpiecznego wychłodzenia. Narażenie psa na wysoką temperaturę uaktywnia natomiast psie receptory bólu. Psy unikają zatem gorących miejsc, bardzo ciężko znoszą upały a także są narażone na bolesne poparzenia i ze względu na ograniczoną możliwość termoregulacji na niebezpieczny dla ich zdrowia i życia udar cieplny. Dyszenie, ziajanie jest podstawowym psim sposobem termoregulacji i możliwością chłodzenia i ochrony psa przed niebezpiecznym przegrzaniem.
Pies ziając pozbywa się nadmiaru ciepła poprzez parowanie. Ponadto organizmy psów wyposażone są w fizjologiczne mechanizmy regulowane przez podwzgórze pomagające im w zapobieganiu przegrzaniu takie jak: rozszerzenie naczyń krwionośnych, przyspieszenie krążenia krwi. Psy instynktownie podczas upałów zmniejszają swoją aktywność fizyczną, gdy temperatura osiąga już 20oC i chronią się w cieniu przed słońcem. Zauważcie, gdy nie ma możliwości ukrycia przed słońcem, wysoką temperaturą psy wykopują sobie dołki w chłodnej ziemi, piasku. W nagrzanym domu, mieszkaniu wybierają chłodne pomieszczenia i powierzchnie (łazienka, flizy).
Jaką rolę w termoregulacji pełni u psa sierść?
Często opiekunowie zbyt mocno skracają a nawet golą sierść psa, aby pomóc mu „przetrwać lato”. Warto zapamiętać, że sierść u psa pełni ważną rolę izolacyjną, która chroni psa przed przegrzaniem organizmu. Należy o nią dbać, usuwać regularnie poprzez szczotkowanie martwy podszerstek co pomaga psu w prawidłowej wentylacji. Nadmierne skracanie sierści nie jest jednak wskazane, pozbawia ono psa warstwy izolacyjnej a jego delikatną skórę naraża na bolesne poparzenia. Jeśli chcesz „skrócić” sierść psa przed latem, zrób to rozsądnie kierując się specyfiką rasy i potrzebami w tym zakresie oraz radząc się doświadczonego groomera.
Jakie rasy są najbardziej narażone na wystąpienie udaru cieplnego?
Najbardziej narażone na wystąpienie udaru cieplnego są rasy brachycefaliczne – psy o krótkim pysku (buldog, mops, pekińczyk, shih-tzu) a także psy z bardzo gęsta sierścią (husky, nowofundland) oraz rasy psów o gęstej, ciemnej sierści.
Jak nie dopuścić do wystąpienia udaru cieplnego u psa?
Wiemy, jak przebiega proces termoregulacji u psa. Jesteśmy odpowiedzialni za zapewnienie psu komfortu, zdrowia i bezpieczeństwa. Co możemy zrobić, aby nie dopuścić do wystąpienia udaru cieplnego u psa?
- Dbajmy o odpowiednie nawodnienie psa. Pies musi mieć stały dostęp do chłodnej, świeżej wody. W ciepłe dni zabierajmy na spacer butelkę z wodą dla naszego przyjaciela
- Przygotujmy psu chłodne przekąski (schłodzona marchewka, kong wypełniony mokrą karmą)
- Podczas upałów unikajmy spacerów w środku dnia. Jedynie krótkie wyjście na załatwienie potrzeb fizjologicznych (w cieniu drzew). Dłuższe spacery zaplanujmy na wczesne godziny poranne i wieczorne
- Długość spacerów dostosujmy do temperatury otoczenia, zdrowia i możliwości psa
- Odpoczywajmy podczas spacerów
- Chrońmy nasze psy, zwróćmy szczególną uwagę na psy z grup ryzyka (starsze, chore, otyłe, podczas rekonwalescencji, rasy brachycefaliczne)
- Unikajmy podroży samochodem w upalne dni (bez klimatyzacji), zatłoczonym autobusem, tramwajem. Podczas podroży wakacyjnych planujmy częste postoje na krótki spacer i napojenie
- NIGDY nie zostawiajmy psa w samochodzie, gdy na zewnątrz jest ciepło. Wystarczy kilka minut, aby samochód nagrzał się do temperatury, która zagraża życiu naszego psa
- Nie narażajmy psa na nadmierną ekspozycję na słońce
- Podczas upałów, latem zapewnijmy psu chłodne, wentylowane miejsce w domu
- Kupmy psu matę chłodzącą, rozłóżmy wilgotny ręcznik
- Nie trenujmy z psem w gorące dni, ograniczmy intensywną aktywność fizyczną
- Dbajmy o odpowiednią dietę, bogatą w niezbędne składniki odżywcze, mineralne i witaminy
- Gdziekolwiek przebywamy, zapewnijmy psu możliwość schronienia się w cieniu
- Kojec, buda powinna znajdować się cieniu
- Zapewnijmy psu odpowiednią ilość snu i odpoczynku
- Nie pozwalajmy nagrzanemu psu na nagłe zanurzenie w wodzie (rzeka, jezioro, morze, inny zbiornik wodny) – ryzyko wstrząsu termicznego. Pies również musi przygotować swój organizm i stopniowo zanurzyć się w wodzie. Nie polewajmy gwałtownie nagrzanego psa wodą z szlaufa. Bezpieczniejszym rozwiązaniem będą zraszacze ogrodowe, małe baseniki ogrodowe.
- Nie spacerujmy po nagrzanym asfalcie, betonie (poparzenia opuszek łap!)
- Psy nieposiadające okrywy włosowej zabezpieczamy specjalnym psim kremem z filtrem
- Nie używajmy metalowych kagańców, uwaga na metalowe zapięcia obroży (poparzenia skóry)
- Używajmy tylko kagańca fizjologicznego. który umożliwia psu dyszenie i prawidłową wentylację
Jakie są objawy udaru cieplnego?
Udar cieplny u psa może objawiać się w następujący sposób:
- Podwyższona temperatura ciała: 40,2 – 43 C (prawidłowa temperatura ciała psa: 37.5-39,2 C)
- Osłabienie i niepokój
- Suchy nos, śluzówki
- Silne dyszenie, ziajanie
- Trudności w oddychaniu
- Ślinotok
- Wysunięty szeroko język o ciemnym zabarwieniu
- Ciemny kolor dziąseł
- Przyspieszone bicie serca, arytmia
- Płytki oddech
- Wymioty
- Biegunka
- Drgawki
- Zataczanie, dezorientacja, kłopoty z widzeniem
- Chwiejny chód
- Krew w moczu
- Krwawienie z nosa
- Utrata przytomności
Skutkiem udaru cieplnego mogą być: zapaść, śpiączka, uszkodzenie narządów wewnętrznych, niewydolność oddechowa, śmierć.
Udar cieplny u psa – pierwsza pomoc
Jak pomóc psu, gdy zauważymy pierwsze objawy udaru cieplnego?
- Nie panikuj.
- Jak najszybciej przenieś psa w chłodne, zacienione, wentylowane/klimatyzowane pomieszczenie. Jeśli masz możliwość użyj wentylatora.
- Połóż na psa chłodny, mokry ręcznik. Nie polewaj go gwałtowanie zimną wodą. Nie wkładaj psa do wanny z zimną wodą (ryzyko wstrząsu termicznego).
- Delikatnie i stopniowo ochładzaj wodą: jego sierść, skórę a szczególnie brzuszek, wewnętrzną stronę nóg, kark, ogon.
- Nie schładzaj psa poniżej temperatury ok 39 C – mierzona w odbycie (ryzyko hipotermii).
- Nie przykładaj lodu na skórę psa (ryzyko odmrożeń).
- Bardzo delikatnie masuj psie ciało, aby poprawić krążenie.
- Jeśli piesek jest przytomny i nie wymiotuje podawaj mu stopniowo wodę. Nigdy nie wlewaj wody bezpośrednio do pyszczka psa (ryzyko zachłyśnięcia).
- Schłodź samochód, powiadom klinikę weterynaryjną, że wieziesz psa z podejrzeniem udaru i zapewnij sobie pomoc podczas transportowania psa do lekarza weterynarii. Podczas podroży ochładzaj psa (mokry ręcznik).
- Jak najszybciej skontaktuj się z weterynarzem – udar cieplny może być zagrożeniem życia Twojego psa. Nawet wstępnie ustabilizowany stan zdrowia Twojego psa może wymagać leczenia: badań, podania leków, nawodnienia – podania kroplówek, tlenoterapii. Lekarz weterynarii zbada psa i podejmie najlepszą decyzję o sposobie jego leczenia.
Ze względu na duże ryzyko utraty zdrowia i życia naszego psiego przyjaciela bardzo istotne jest szybkie rozpoznanie udaru i podjęcie natychmiastowych działań. Najważniejsza jest uważność, obserwacja psa i niedopuszczenie do przegrzania psiego organizmu.
Psinosek życzy radosnych, wypełnionych zabawą i wspólnym czasem, a co najważniejsze bezpiecznych wakacji i letniego odpoczynku.
