Terapeutyczna moc psa

Terapia, w tym również szeroko pojęta interakcja z udziałem zwierząt jest nierozerwalnie związana z historią ludzkości, ponieważ udomowione dziś zwierzęta (szczególnie konie i psy) brały czynny udział w naszej ewolucji. Historia tzw. współczesnej animaloterapii sięga lat 30-tych ubiegłego wieku. Zauważono wówczas, że strach zwierzęcia poprzez proces identyfikacji może przenieść się na człowieka.

W ramach animaloterapii, zwanej również zooterapią możemy przede wszystkim wyróżnić:

• dogoterapię (kynoterapię) – interakcje z udziałem psów,
• hipoterapię – interakcję z udziałem koni,
• felinoterapię – interakcje z udziałem kotów,
• alpakoterapię – interakcje z udziałem alpak,
• onoterapię – z udziałem osłów,
• zajęcia/interakcje z udziałem tzw. małych zwierząt udomowionych, np.: szczurki, króliki,
• zajęcia/interakcje z udziałem zwierząt gospodarczych, zwłaszcza owiec i kóz
• oraz wciąż popularną, choć na szczęście dla tych zwierząt coraz rzadziej stosowaną – delfinoterapię, czyli interakcje z udziałem delfinów.

Czym jest Kynoterapia?

Kynoterapia, zamiennie zwana dogoterapią, to interakcja z psem, mająca działanie motywacyjne, rekreacyjne, edukacyjne lub terapeutyczne, w zależności od rodzaju zajęć. Kynoterapia wykorzystuje pozytywne oddziaływanie psa na człowieka i przynosi korzyści we wszystkich obszarach funkcjonowania człowieka, a więc zarówno w sferze psychicznej i fizycznej, intelektualnej i społecznej. Psy dają oparcie emocjonalne, kochają i ufają bezgranicznie, nie oceniają, są bezinteresowne i niwelują poczucie osamotnienia, pozwalając przy tym zapomnieć o problemach, bo skupiają uwagę na czworonogu.

Korzyści płynących z dogoterapii jest zresztą o wiele więcej:

• redukcja stresu i zapewnienie bezpieczeństwa,
• nawiązanie kontaktu fizycznego i psychicznego oraz wytworzenie więzi,
• wspomaganie nauki, terapii, czy aktywności fizycznej – pies jest swojego rodzaju motywatorem do różnego rodzaju działania i aktywności,
• poprawa zdolności manipulacyjnych i koordynacji ruchowej,
• wspomaganie leczenie i niwelowanie bólu,
• poprawa zdrowia psychicznego,
• zaspokojenie kontaktu emocjonalnego,
• wyciszenie się i uspokojenie przez kontakt ze zwierzęciem, który ma wyższą temperaturę ciała.

Termin „dogoterapia” niestety jest nieco mylący, ponieważ sugeruje wykorzystanie obecności psa wyłącznie w terapii. Międzynarodowy termin określający interakcję edukacyjną czy terapeutyczną psa z człowiekiem nosi nazwę Animal Assisted Intervention.

Rodzaje interakcji terapeutycznej psa z człowiekiem

AAI czyli Animal Assisted Intervention to interwencje z udziałem zwierząt, czyli wywieranie na kogoś wpływu w celu uzyskania określonego efektu. Interwencja z udziałem zwierząt jest to zorganizowanie działanie o wyznaczonym celu, w trakcie której świadomie włącza się zwierzęta do pracy i działań w obszarze ochrony zdrowia czy edukacji itp. AAI możemy podzielić na:

AAA czyli Animal Assisted Activities – zajęcia (aktywności) z udziałem zwierząt, czyli nieformalne interakcje stosowane w celach motywacyjnych, rekreacyjnych czy edukacyjnych.

Ta forma zajęć polega przede wszystkim na aktywizacji uczestników do działania. W przypadku seniorów pies może okazać się bardzo dobrym motywatorem do aktywności podczas spacerów. Najważniejsza jednak i mająca największą wartość terapeutyczną jest radość psów ze spotkania i pełna akceptacja dla choroby, która dotyka seniorów. Pies radośnie macha ogonem, chętnie wchodzi w interakcję z pacjentem i niczego nie wymaga po prostu jest tuż obok. Pies na zajęciach może stanowić także motywację do nawiązywania nowych relacji, ponownego uczestnictwa w życiu społecznym a tym samym zmniejszenia poczucia osamotnienia.

AAT Animal Assisted Therapy – terapię z udziałem zwierząt, czyli zaplanowaną i zorganizowaną działalność terapeutyczną o wyznaczonym celu, prowadzoną przez terapeutę – specjalistę z zakresu edukacji, zdrowia i opieki społecznej.

Stosując dogoterapię u osób z niepełnosprawnością intelektualną, konieczne jest dopasowanie zajęć do danego zaburzenia czy jednostki chorobowej, bardzo często jednak warto skupić się na ćwiczeniach dotyczących samoobsługi, ćwiczeń funkcji poznawczych i społecznych.

AAP/ AAE czyli Animal Assised Pedagogy lub Education – zajęcia edukacyjne z udziałem zwierząt. Podobnie jak terapia również te zajęcia muszą być zaplanowane i zorganizowane w wyznaczonym celu. Powinny być prowadzone przez pedagogów specjalnych lub ogólnych w zależności od zajęć. Efekty pracy należy również mierzyć i dokumentować.

Kynoterapia dla seniorów

Na specjalną uwagę zasługuje kynoterapia dla seniorów, gdzie najważniejsze podczas sesji terapeutycznych jest czerpanie radości przez osoby starsze ze spotkania z psami. Psy w pełni akceptują je oraz ich choroby i niedyspozycje, chętnie wchodzą z nimi w interakcję, a także same do niej „zachęcają”. Pies staje się istotą, której można okazać troskę i zainteresowanie, a sama jego obecność powoduje powrót do wspomnień i pamięci osób starszych. Mobilizuje także do wysiłku zarówno intelektualnego jak i fizycznego. Powoduje chęć utrzymania kontaktu z rówieśnikami. Seniorzy wykonując pewne czynności pielęgnacyjne zmuszają się do pewnych przyjemnych dla nich aktywności.

Ćwiczenia opierają się na m.in.:

• kontakcie społecznym – nawiązywanie kontaktu z psem i pozostałymi uczestnikami zajęć,
• rozmowach o psach, ich życiu, wspomnieniach,
• pracy z psem poprzez wydawanie komend, zapamiętywaniu psich akcesoriów, zadaniach manualnych oraz ćwiczeniach ruchowych np. spacerach przez utworzony z zabawek tor przeszkód.

Osoby pracujące w dogoterapii muszą zadbać nie tylko o osoby uczestniczące w sesji ale również o psa – jego dobrostan czy nastrój. Pracując z psem tworzymy duet wspólnie pomagający osobom potrzebującym.

Autor: Magdalena Świątkowska

O autorze:

Magdalena Świątkowska
Behawiorysta Centre of Applied Pet Ethology (COAPE). Członek Stowarzyszenia Behawiorystów i Trenerów COAPE. Trener psów. Dogoterapeuta. Współpracuje z Wyższą Szkołą Przedsiębiorczości i Administracji w Lublinie w zakresie prowadzenia kursów i szkoleń z tematyki behawioru zwierząt towarzyszących. Ukończyła wiele kursów z zakresu behawiorystyki zwierząt towarzyszących. Była Gospodarzem i Sekretarzem na ringach podczas Euro Dog Show w Nadarzynie w 2018 roku oraz IV Międzynarodowej Wystawy Psów Rasowych w Lublinie w 2019 roku. Wspiera Stowarzyszenia i fundacje oraz schroniska działające na rzecz zwierząt. Miłośniczka molosów a prywatnie właścicielka dwóch bokserek : 6 letniej Tosi i 14 miesięcznej Whoopi.
Tel.+48 604 37 25 85
e-mail: magdalena.swiatkowska@strefapsa.pl
http://facebook.com/StrefaPsaPL