Tajemnice psich uszu – czyli co chciałbyś i powinieneś wiedzieć o uszach psa

certyfikowany Zoopsycholog, Behawiorysta i Trener psów, absolwentka Polskiej Akademii Zoopsychologii i Animaloterapii w Krakowie, instruktor Nosework Polska, Dogfitness i Rally-O

Magdalena Pabis

Wyjątkowość psiego ucha

Uszy psów pięknie ozdabiają psie głowy, majestatycznie je znaczą, są wyjątkowe i pełnią wiele funkcji od antenek do odbioru dźwięków po wspaniałe narzędzia komunikacji. Niewiele gatunków na ziemi posiada taką ich różnorodność jak psy. Istnieją uszy małe, duże, spiczaste, sterczące, długie – wiszące, krótkie – stojące, kudłate i delikatnie owłosione –wygląd, rozmiar i ułożenie ucha na psiej głowie uzależnione jest od rasy i rozmiaru psa. Człowiek z pewnością może psom pozazdrościć tak oryginalnej, wielofunkcyjnej ozdoby jaką są psie uszy, którą ponadto psy potrafią poruszać niezależnie. A jak Wam wychodzi poruszanie uszami? Sądzę, że gdybyście posiadali aż 18 mięśni poruszających samą małżowiną uszną – tak jak psy – poruszanie uszami wychodziłoby Wam lepiej. 😊

Jak zbudowane jest ucho psa?

Psie ucho składa się z ucha zewnętrznego, środkowego i wewnętrznego. Każda z części psiego ucha ma inne zadnia do spełnienia.

Ucho zewnętrze składa się z małżowiny usznej i zewnętrznego kanału słuchowego. Małżowina uszna to część ucha, którą możemy podziwiać na głowie naszego psa, od wewnątrz pokryta jest skórą a po zewnętrznej stronie futrem. W uchu zewnętrznym znajduje się L – kształtny zewnętrzny kanał słuchowy prowadzący aż do błony bębenkowej. Umiejscowione są tu także gruczoły łojowe i apokrynowe produkujące wydzielinę uszną o specyficznym, słodkim zapachu, której aromatem upaja się niejeden właściciel. Funkcją ruchomej jak antenka małżowiny usznej jest zbieranie dźwięków i kierowane ich do kanału słuchowego. Ruchoma małżowina uszna pomagała wilkom i psowatym odbierać dźwięk z różnych stron co stanowiło ich idealne przystosowanie do warunków życia, polowań i obrony.

Ucho środkowe składa się z błony bębenkowej, która podobnie jak u człowieka odbiera drgania mechaniczne, które się od niej odbijają i przekazywane są na kosteczki słuchowe: młoteczek, kowadełko i strzemiączko. Ich ruch wywołuje drgania płynu w uchu wewnętrznym a to stymuluje włosy czuciowe, które nerwami przekazują informację do mózgu.

Ucho wewnętrzne to ślimak, przedsionek i trzy kanały półkoliste. Rolą ślimaka jest przekształcanie impulsów elektrycznych umożliwiających słyszenie, natomiast przedsionek wraz z kanałami półkolistymi ma za zadanie utrzymanie równowagi. To właśnie płyn znajdujący się i przemieszczjący się w kanałach półkolistych służy do informowania o psa o pozycji jego ciała.

Jak słyszy pies?

Słuch psa, po węchu jest drugim z najlepiej rozwiniętych psich zmysłów. Wspaniale rozwinięty słuch pomagał wilkom usłyszeć małe zwierzę – mysz, nornice przemykające się w gęstej trawie a także ją zlokalizować. Dla wyobrażenia naukowcy oceniają, że psi słuch jest cztery razy czulszy niż słuch człowieka szczególnie w wysokich częstotliwościach. Człowiek słyszy dźwięki do około 20 000 herców, pies aż do 65 000 herców, psy zatem słyszą bardzo dobrze dźwięki, których my nie słyszymy. Wyższe częstotliwości przenoszą wyższe dźwięki, których pies nie lubi a nawet się ich boi. Świetna ostrość słuchu pomaga im usłyszeć burzę oddaloną o 10 km od człowieka, której nadejścia człowiek się jeszcze nie spodziewa. Dlatego właśnie musimy dbać o słuch psa i jeśli tylko jest to możliwe nie narażać go na nieprzyjemne a nawet bolesne dla niego wysokie częstotliwości.

Jakich dźwięków nie lubi nasz pies?

Najczęściej nasi psi przyjaciele nie tolerują odgłosów burzy, petard, fajerwerków bądź wystrzałów broni. Dźwięki te kojarzą się psu z zagrożeniem i większość z nich reaguje na nie lękiem i chęcią panicznej ucieczki. Naukowcy przypuszczają, że niektóre z tych dźwięków są nawet dla psa bolesne ze względu na nagły wzrost ciśnienia w ich uszach. Część psów nie lubi również odgłosu odkurzacza, suszarki do włosów, miksera, innych urządzeń elektronicznych wydających głośne lub wysokie dźwięki. Dla innych są one obojętne. Zależne to jest od wrażliwości rasowej, częstotliwości dźwięków jakie wydaje dany sprzęt a także socjalizacji psa i przyzwyczajania do tych dźwięków w okresie szczenięcym.

Oczywiście są też dźwięki, które wiążą się z nieprzyjemnym doświadczeniem w życiu psa i niestety pies się na nie uwrażliwił. W takiej sytuacji może okazać się potrzebna pomoc doświadczonego behawiorysty. Zapewnijmy więc naszemu przyjacielowi bezpieczne miejsce w domu, w którym może ukryć się podczas burzy, bądź nocy sylwestrowej i nie narażajmy na niepotrzebny huk i hałas. A czy wiecie jaki dźwięk jest najprzyjemniejszy dla naszego psa? Oczywiście – dźwięk otwieranej lodówki 😊

Psie problemy ze słuchem

Większość z nas psich opiekunów z wiekiem zauważa stopniowe osłabienie słuchu u swojego psa. Psy przestają reagować strachem na niektóre dźwięki, mają trudności z lokalizacją dobiegającego dźwięku bądź nie przychodzą na przywołanie. Jest to najczęściej naturalny proces związany ze starzeniem i dzieje się on na tyle powoli, że nasz pies przyzwyczaja się do słabszego słuchu. Oczywiście zależne to jest od predyspozycji rasowych, warunków w jakich żyje pies i tego, czy był narażony na hałas, który mógł przytępić jego słuch. Niestety częste infekcje ucha bądź inne choroby, przyjmowane leki mogą przyczynić się do osłabienia bądź utraty słuchu u psa. Dlatego właśnie bardzo istotna jest profilaktyka, czyszczenie uszu i zwracanie uwagi na niepokojące objawy, niepodawanie żadnych leków bez konsultacji z weterynarzem, a także regularna kontrola weterynaryjna uszu psa.

Zdarza się również nagła utrata słuchu u psa z powodu urazu, wypadku bądź ciężkiej choroby genetycznej lub nowotworowej. W tej sytuacji nasz przyjaciel tracący słuch z dnia na dzień może być bardzo zdezorientowany i wykazywać zachowania agresywne związane z lękiem. Pamiętajmy, aby do niesłyszącego, słabo słyszącego psa podchodzić zawsze powoli, spokojnie i starać się, aby pierwszy nas dostrzegł. Takie zachowanie nie spowoduje niepotrzebnego przestraszenia naszego pupila – bądźmy delikatni – my też kiedyś się zastarzejemy. Zapewnijmy również bezpieczeństwo niedosłyszącemu psu, aby uniknąć wypadku bądź innej groźnej sytuacji wyprowadzajmy go na smyczy. Gdy oczekujemy czegoś od naszego przyjaciela, niech nasze komendy będą poparte wyraźną gestykulacją i upewnijmy się, że pies nas wtedy widzi. W sytuacji niedosłyszącego bądź niesłyszącego psiego domownika rozpoczynamy nowy etap wspólnej komunikacji opartej na cierpliwości, miłości i zrozumieniu.

Dlaczego psiak „trzepie uszami” czyli problemy psich uszu

Niestety tak jak ludzkie uszy – psie uszy również chorują i sprawiają czworonogom bolesne problemy. Zdarzają się infekcje wirusowe, bakteryjne, grzybicze, alergiczne a także urazy a nawet pasożyty. Predyspozycje i zapadalność na choroby uszu są uzależnione od rasy. Na zapalenie uszu najczęściej chorują psy o długich, zwisających i szczelnie zamykających kanał słuchowy małżowinach usznych. Związane jest to z utrzymującą się w uchu wilgocią i brakiem wentylacji. Takie ucho to idealne siedlisko dla bakterii, wirusów i grzybów. Rasy psów szczególnie predysponowane do zapaleń uszu to: ogary, pudle, spaniele, teriery. Coraz częstsze są problemy alergiczne, na które narażonych jest wiele psich ras, między innymi owczarek niemiecki, labrador retriever, golden retriever, cocker spaniel. Chcąc zapobiec bolesnym problemom kontrolujmy psie uszy raz w tygodniu bardzo delikatnie wywijając małżowinę uszną. Zdrowe psie ucho jest różowe, o jednolitej ciepłocie, nie jest zaczerwienione, nie sączy się z niego wydzielina. Każdą niepokojącą zmianę konsultujmy z naszym lekarzem weterynarii.

Jakie są niepokojące objawy wskazujące na problemy z psimi uszami?

Zwróćmy szczególną uwagę na następujące objawy występujące u psa, które mogą wskazywać na chorobę psich uszu:

• „trzepanie uszami” i głową
• drapanie
• ocieranie się głową i uszami o różne przedmioty
• przechylanie głowy w jedną stronę
• nieprzyjemny zapach z ucha
• zaczerwienienie ucha, strupki, obrzęk
• wydzielina brązowa, ropna, krew
• jednostronne jedzenie i żucie pokarmu, przechylenie głowy podczas jedzenia
• niepokój, brak apetytu a nawet biegunka
• wokalizacja i nerwowość

Uszy naszego psa są silnie unerwione a ich infekcje są bardzo bolesne i nieprzyjemne dla naszego przyjaciela. Zadbajmy więc o odpowiednią profilaktykę i higienę psich uszu.

Jak czyścić ucho u psa?

Czyszczenie psich uszu jest koniecznością, szczególnie u ras predysponowanych do infekcji. W każdym uchu psim – tak jak i ludzkim zbiera się fizjologiczna wydzielina, która ma za zadanie ochronę ucha przed bakteriami, wirusami, grzybami. Nadmiar tej wydzieliny i nagromadzony bród należy jednak delikatnie i regularnie usuwać z psiego ucha. Czyść uszka kiedy jest to konieczne, nadmierne czyszczenie niszczy barierę ochronną i również może prowadzić do infekcji. Chcąc prawidłowo wyczyścić psie uszy bardzo delikatnie odwiń małżowinę uszną i miękką gazą lub wacikiem nasączoną preparatem do czyszczenia uszu usuń nadmiar wydzieliny. Oczyść tylko małżowinę uszną i widoczną część kanału słuchowego. Używaj tylko preparatów specjalistycznych przeznaczonych do czyszczenia psich uszu, które są na bazie naturalnych składników i nie zawierają szkodliwych dodatków, konserwantów, alergenów. Doradź się weterynarza jaki preparat będzie najlepszy dla Twojego psa. Lekarz weterynarii znając Twojego psa i potencjalne predyspozycje do infekcji, uczuleń pomoże dobrać najlepszy preparat.

Jak chronić i dbać o zdrowie psich uszu?

• sprawdzaj samodzielnie psie uszy, przyzwyczajaj psa do tego zabiegu od szczeniaka i buduj pozytywne skojarzenia
• czyść psie uszka, jeśli jest to konieczne. Częstotliwość czyszczenia uzależniona jest od rasy, predyspozycji do infekcji, aktywności psa, wieku, ilości produkowanej wydzieliny i tendencji do gromadzenia wilgoci i brudu
• regularnie kontroluj psie uszy u weterynarza
• zabezpieczaj uszy podczas kąpieli, aby nie dostała się do nich woda
• po spacerze sprawdź czy do ucha nie dostało się ciało obce bądź pasożyt, kleszcze bardzo lubią ciepłe psie małżowiny uszne i okolice uszu
• gdy na zewnątrz pada deszcz, jest wilgoć, odwiń delikatnie małżowinę uszną i wytrzyj miękkim bawełnianym wacikiem lub gazą psie uszy.
• u ras, które posiadają włosy w uszach i są narażone na infekcje, delikatnie usuwaj włoski u groomera

Psinosek życzy wszystkim psom i ich opiekunom zdrowych, zadbanych psich uszu i dużo radości z ich posiadania.