Pies w ludzkim świecie – modyfikacja psich zachowań
Często zastanawiamy się czy zachowanie naszego psa jest „normalne”? Niektóre aspekty jego zachowania niepokoją nas, inne drażnią a jeszcze inne przeszkadzają w codziennym życiu. Jeśli zastanawiacie się czy dane zachowanie psa jest prawidłowe, naturalne, instynktowne czy może powinniśmy „interweniować”, aby pomóc naszemu psu i sobie, przeczytajcie na co warto zwrócić uwagę.
Co to jest modyfikacja zachowań u psów?
Modyfikacja zachowań u psów to proces, który polega na zmianie niepożądanych nawyków i reakcji naszego pupila na bardziej pozytywne i pożądane. Opiera się na zrozumieniu, dlaczego pies zachowuje się w określony sposób, jakie emocje wyzwalają psie reakcje i jak możemy mu pomóc, a w konsekwencji poprawić jego zachowanie. Zanim jednak podejmiemy działania w celu ewentualnej modyfikacji psiego zachowania warto zastanowić się czy jest to naprawdę konieczne?
Czy zachowanie mojego psa jest „normalne”?
My opiekunowie postrzegamy często zachowanie psów w „ludzki” sposób. Zapominamy, że pies jest zwierzęciem a nie „domową maskotką”, która dostosuje się do naszego, ludzkiego życia, oraz będzie się zachowywać i postępować tak jak my tego oczekujemy. Udomowione psy cały czas pozostają zwierzętami, odrębnym gatunkiem z wachlarzem psich, instynktownych, naturalnych zachowań i instynktów. Może zatem warto zastanowić się nad tym czy zachowanie naszego psa jest zachowaniem psim – nie odbiegającym od normy. Spróbujmy zrozumieć naszego przyjaciela. Życie w naszym ludzkim świecie, nie jest dla psów łatwe.
Jakie psie zachowania są „normalne”?
Psich „normalnych”, naturalnych i instynktownych zachowań jest bardzo wiele. Podam przykłady tylko kilku tych zachowań, które bywają często irytujące lub niezrozumiałe dla ludzi.
Szczekanie
Psy szczekają, aby komunikować się, alarmować o zagrożeniu lub wyrażać swoje emocje. Szczekanie jest naturalnym i instynktownym sposobem porozumiewania się psa z innymi psami oraz innymi gatunkami.
Gryzienie i żucie
Gryzienie, żucie to bardzo istotne psie potrzeby, Czynności te uspokajają i wyciszają psa. Szczeniaki naturalnie żują różne przedmioty, szczególnie w okresie ząbkowania, poznają świat organoleptycznie, wszystko chwytając w swoje ostre ząbki. Niszczenie mebli bądź innych przedmiotów nie jest niczym wyjątkowym. Naszym zadaniem jest zapewnić maluchom inne, bezpieczne gryzaki.
Kopanie
Kopanie jest instynktownym zachowaniem, które pomaga psom znaleźć ochłodzenie, zredukować stres, zakopać jedzenie lub po prostu świetnie się bawić i zaspokoić swoje psie potrzeby. Jak zapewnić psu możliwość realizacji tej ważnej potrzeby unikając przekopania ogrodu? Przeczytajcie:
Skakanie na ludzi
Wiele psów skacze na ludzi, aby się przywitać lub zwrócić na siebie uwagę. Skakanie jest psim sposobem przekazywania emocji, sposobem komunikacji i wyrażania siebie. Choć dla nich to naturalne, może być nieprzyjemne i niebezpieczne, zwłaszcza dla dzieci czy starszych osób. Jesteśmy w stanie pomóc naszemu psu pokierować ich intensywnymi emocjami:
Żebranie przy stole
Psy mają świetny węch i często proszą o jedzenie podczas posiłków. Żebranie i towarzyszenie człowiekowi podczas posiłków jest instynktownym zachowaniem. Oczywiście jest ono bardzo irytujące, dlatego naszą rolą jest konsekwentna nauka psiaka pozostawania na swoim miejscu podczas naszych posiłków.
Obwąchiwanie zadków
Psy eksplorują świat poprzez węch, co często prowadzi do obwąchiwania ludzi i innych psów. Jest to całkowicie normalne, choć może czasem niezręczne zachowanie psa w niektórych sytuacjach. Zaakceptujmy psie sposoby przywitania i wymiany zapachowych komunikatów. Zapach „zadka” dla naszego psa to bardzo wnikliwa analiza i informacja o jego właścicielu. Oczywiście zapobiegajmy sytuacjom, w których nasz pies wącha „zadek” obcym ludziom, szanując ich prywatność i nie powodując zażenowania.
Odruch kopulacyjny
Odruch kopulacyjny u psów wywołuje u nas ludzi często podobne zażenowanie jak obwąchiwanie okolic intymnych. Może mieć on wiele przyczyn: od zachowań seksualnych, po brak umiejętności komunikacji, przebodźcowanie i stres. Warto poznać przyczynę tego zachowania, aby właściwie zareagować i pomóc psu. Najważniejsze jednak jest zrozumienie naszego psa i nieinterpretowanie tego zachowania „po ludzku”.
Kąpiele błotne i tarzanie w brudzie
Psy lubią się tarzać w różnych substancjach, takich jak błoto, odchody czy martwe zwierzęta. Kąpiele błotne to dla psa prawdziwa przyjemność, pozwólmy naszym psom poczuć się od czasu do czasu psami.
Podążanie za człowiekiem
Psy to zwierzęta socjalne, często podążają za swoimi właścicielami po całym domu. Potrzebują żyć w stadzie i czuć się potrzebne. Spędzajmy z naszymi psami jak najwięcej czasu, bawmy się, spacerujmy, trenujmy, cieszmy się swoim towarzystwem w słodkim lenistwie. Zamiast irytować się psią potrzebą ciągłego bycia z człowiekiem cieszmy się z każdej wspólnej chwili, ale uczmy również psa samodzielności, niezależności i umiejętności zajęcia się samym sobą. Pomogą nam w tym psie zabawki węchowe, konga, licki maty, gryzaki.
Zachowania wynikające z predyspozycji rasowych
Psy były hodowane do określonych celów (np. tropienie, przynoszenie zwierzyny, zaganianie i pasienie, obrona). Cechy te u wielu ras nie są już wzmacniane, lecz psy danej rasy je nadal prezentują i znajdują się one wysoko w hierarchii psich potrzeb. Wybierając psa danej rasy warto mieć na uwadze to, czy jesteśmy w stanie zaspokoić te naturalne potrzeby i pracować z psem, jeśli zachowania eskalują w stronę tych niepożądanych.
Na co zwrócić uwagę analizując zachowanie psa?
Upewnijmy się, że psie zachowanie jest „nieprawidłowe”
Zanim podejmiemy decyzję o konieczności modyfikacji psiego zachowania, warto zastanowić się czy irytujące nas psie „nieprawidłowe” zachowanie, rzeczywiście jest zachowaniem do korekty? Może pies zachowuje się „po psiemu”, a jego zachowanie najzwyczajniej nas denerwuje, gdyż jest „nieludzkie”, kłopotliwe, wymaga od nas poświęceń?
Znajdźmy przyczynę nieprawidłowego zachowania
Warto dołożyć wszelkich starań i znaleźć przyczynę nieprawidłowego psiego zachowania. Zadajmy sobie kilka ważnych pytań:
- Czy nieprawidłowe zachowanie psa wynika z braku treningu? Nie możemy wymagać od naszego psa określonego zachowania, skoro go tego nie nauczyliśmy. „Don’t train me, don’t blame me” (nie obwiniaj mnie, jeśli mnie nie szkolisz). Przykładem może być przywołanie, chodzenie na luźnej smyczy, rezygnacja.
- Czy zachowanie jest problemem na tle behawioralnym? (lękliwość, agresja, nadpobudliwość, lęk separacyjny). Znając psie emocje, które wywołują dane zachowanie jesteśmy w stanie pomóc psu i opracować terapię.
- Czy zachowanie psa nie pojawiło się lub zmieniło nagle? W tej sytuacji należy skonsultować się z weterynarzem, aby wykluczyć zdrowotną przyczynę (ból, choroba) i przeanalizować czy w pies nie był narażony na stres, nie spotkało go negatywne doświadczenie, które mogło wpłynąć na zachowanie psa?
- Czy pies nie jest w okresie dojrzewania? Okres dojrzewania nie jest oczywiście wymówką i zwolnieniem opiekuna z konsekwentnego treningu może jednak pomóc nam zrozumieć niektóre psie zachowania, które mogą być powodowane przez „burzę hormonalną” w psim organizmie.
- Czy nasz pies ma zaspokojone psie potrzeby? Przyjmują psa pod nasz dach zgadzamy się na obecność innego gatunku w naszym domu, którego potrzeby również muszą być spełnione. Jeśli oczywiście chcemy, aby nasz pies był szczęśliwy, zdrowy i nie pojawiły się u niego problemy behawioralne wynikające z deprywacji (niezaspokojenia) psich potrzeb.
Od czego rozpocząć pracę z psem w celu modyfikacji jego zachowania?
Najważniejsze jest upewnienie się, że dane zachowanie jest rzeczywiście nieprawidłowe oraz znalezienie jego przyczyny. Bardzo ważna jest eliminacja problemów zdrowotnych – obowiązkowa kontrola stanu zdrowia u lekarza weterynarii, rehabilitacja, jeśli jest taka potrzeba. Upewniamy się czy nasz pies ma zaspokojone wszystkie psie potrzeby i obserwujemy go w jego środowisku: w domu i na spacerze. Próbujemy zrozumieć psie emocje, pracować nad uspokojeniem, redukcją stresu i wyciszeniem psa. Bardzo istotne jest zredukowanie „wyzwalaczy” danego zachowania o ile jest to możliwe. Jeśli przykładowo nasz pies reaguje reaktywnie na spacerze staramy się unikać bodźców, które wywołują tą reakcję. Uczymy naszego psiego przyjaciela zachowań zastępczych i prawidłowych reakcji. Jeśli czujemy, że sami nie jesteśmy w stanie prawidłowo pracować z psem prosimy o pomoc behawiorystę.
Podsumowanie
Funkcjonowanie psa w ludzkim świecie jest dla naszych czworonogów prawdziwym wyzwaniem. Psy to indywidualiści, mają swoje głębokie emocje, odczuwają strach, ból, frustrację, przywiązanie. Rolą nas opiekunów jest zaspokoić ich psie potrzeby i nauczyć je reguł naszego świata. Najważniejsze jest nie zapominać, że psy to zwierzęta i mają prawo nimi być nawet w naszym ludzkim „poukładanym” świecie.
