Owczarek belgijski
Wywodzące się z Belgii owczarki uważane są za najinteligentniejsze psy na świecie. Są to bez wątpienia psy wyjątkowo inteligentne i posiadające wysoko rozwinięte funkcje poznawcze. Czy jednak są one odpowiednie dla każdego hodowcy? Sprawdźmy dzisiaj jaki naprawdę jest Owczarek belgijski.
Historia rasy
Historia Owczarków belgijskich rozpoczyna się pod koniec XIX wieku w Belgii. Psy te pochodzą od pospolitych psów pasterskich, które przez wieki używane były do pilnowania stad owiec. Zapewne też zniknęłyby one bez śladu, gdyby nie działania profesora Adolpha Reula, który za wszelką cenę chciał usystematyzować psy w tym typie i rozpoczął działania w tym kierunku. Zebrał on 117 psów, z których wyróżnił aż 6 odmian. Zwieńczeniem jego pracy było powstanie w 1891 roku klubu hodowców Owczarków belgijskich pod nazwą: Club de Chien Berger Belge. Rok później został opracowany pierwszy oficjalny wzorzec rasy.
Rozwój Owczarków belgijskich spowolnił nieco wybuch I Wojny Światowej. Jednak uwydatniła ona inne – poza pilnowaniem owiec – ich zalety. Były używane wtedy do transportu poczty oraz rannych żołnierzy, a po wojnie również jako psy policyjne i wojskowe.
W 1956 roku przyjęto oficjalny wzorzec rasy. Określał on 4 odmiany Owczarków belgijskich: Groenendael, Laekenois, Malinois i Tervuren. Większość organizacji kynologicznych w różnych krajach postrzega je jako wspólną rasę. W niektórych jednak organizacjach (np. w American Kennel Club) uznaje się je jednak za oddzielne rasy.
Wzorzec rasy
Owczarek belgijski to pierwotnie pasterski, a obecnie wszechstronnie użytkowy pies pracujący. Użytkowany jako pies pasterski, stróżujący lub obronny oraz rodzinny, należący do 1 Grupy FCI. Znajduje się on w Sekcji 1 wśród Psów pasterskich.
Głowa Owczarka belgijskiego powinna być umiarkowanie długa i sucha, dobrze wymodelowana. Nos ma barwę czarną. Uszy raczej małe, wysoko osadzone o wyraźnie trójkątnym kształcie. Oczy średniej wielkości, migdałowate, koloru brązowego o żywym, inteligentnym i badawczym wyrazie.
Szyja tych psów jest dość długa, muskularna, noszona raczej wysoko. Tułów mocny i silny, ale niezbyt ciężki. Jego długość jest w przybliżeniu równa wysokości w kłębie. Grzbiet krótki, prosty i dobrze umięśniony.
Owczarki belgijskie występują w czterech odmianach: Groenendael, Laekenois, Malinois i Tervuren. Różnice między tymi odmianami spowodowane są głównie różnicą w sierści.
Istnieją trzy warianty sierści Owczarków belgijskich:
Odmiana długowłosa o krótszej sierści na głowie i dolnych częściach kończyn. Na pozostałych częściach ciała włos jest długi i prosty, dłuższy i bardziej obfity na szyi i przedpiersiu gdzie tworzy on kryzę i żabot. Długowłose odmiany Owczarka belgijskiego to Groenendael i Tervuren. Różnią się one natomiast pod względem maści. Groenendael jest jednolicie czarny, natomiast Tervuren płowy z czarnym nalotem lub szary z czarnym nalotem. Zawsze posiada on też maskę.
Odmiana krótkowłosa z krótkim włosem zarówno na głowie jak i pozostałych częściach ciała. Bardziej obfita jest jedynie na ogonie i wokół szyi, gdzie tworzy kryzę. Nieco mocniej owłosiony jest ogon ale sierść nie tworzy kity. Krótkowłosa odmiana Owczarka belgijskiego to Malinois.
Trzecia odmiana to odmiana szorstkowłosa. Odmianę tą charakteryzuje szorstkość i suchość włosa, który jest także zmierzwiony. Długość sierści tej odmiany w przybliżeniu wynosi 6 cm, krótsza jest jedynie na kończynach, grzbiecie kufy i czole. Odmiana szorstkowłosa to Laekenois.
Idealna wysokość w kłębie Owczarka belgijskiego to 62 cm dla psów i 58 cm dla suk. Waga odpowiednio 25-30 kg dla samców i 20-25 kg dla suk.
Charakter
Owczarek belgijski jest psem o bardzo wysokim współczynniku inteligencji. Jest odważny, czujny i niezwykle oddany i lojalny swojemu opiekunowi. Jest to pies bardzo aktywny i potrzebuje dużej ilości ruchu i stymulacji psychofizycznej, aby zachować dobre samopoczucie i zdrowie. Owczarek belgijski to pies, który wykazuje dużą skłonność do szkolenia i pracy i jest to kluczowe w jego wychowaniu. Ze względu na swoją energię i potrzebę aktywności, zdecydowanie nie jest to pies dla każdego, jednak jeśli trafi on do odpowiedniego opiekuna, stanie się idealnym towarzyszem i przyjacielem.
Psy te ze względu na swoją inteligencję są bardzo pojętnymi uczniami, co ważne uczą się bardzo chętnie. W szkoleniu ważne jest używanie metod pozytywnego wzmacniania. Skuteczne jest stosowanie nagród i pochwał. Metody awersyjne mogą spowodować wystąpienie problemów behawioralnych.
Owczarki belgijskie posiadają wszystkie ogniwa łańcucha łowieckiego typowe dla psów zaganiających. Warto wykorzystać je w zabawie i szkoleniu. Dobrym pomysłem na zabawę może być szarpak, oraz formy aktywności takie jak nosework. Formy aktywności takie jak zabawy węchowe wraz z elementami szkolenia powinny mieć też miejsce na spacerach. Pomogą one zaspokoić potrzeby psa i zadbać o jego dobrostan.
Niezwykle istotna jest odpowiednia socjalizacja i habituacja we wczesnym etapie życia Owczarka belgijskiego. Odpowiednio przeprowadzona sprawi, że pies nie będzie wykazywał zachowań lękowych, stresu lub agresji.
Cała rasa Owczarków belgijskich należy do bardzo aktywnych psów, szczególnie jednak odmiana Malinois, która od pokoleń szkolona jest również na psy stróżujące, policyjne i obronne wymaga szczególnego zaangażowania swojego opiekuna. Dlatego pomimo ostatnich badań, które określiły Malinois jako najinteligentniejszego psa ze wszystkich ras, warto przemyśleć, czy jest to pies odpowiedni dla opiekuna, który nie jest w stanie zaspokoić jego dużych potrzeb psychofizycznych.
Zdrowie
Psy rasy Owczarek belgijski żyją przeciętnie między 10 a 14 lat lub dłużej, jeśli są odpowiednio pielęgnowane i utrzymywane w dobrym stanie zdrowia. Na długość życia wpływają głównie uwarunkowania genetyczne, czynniki środowiskowe i styl życia czyli odpowiedni ruch i dieta. Są to psy, które należą do ras ogólnie zdrowych, jednak istnieją schorzenia i problemy zdrowotne, na które są one podatne bardziej niż na inne. Oczywiście nie każdy Owczarek belgijski na nie zapadnie. Zależy to od indywidualnych cech genetycznych.
Do najczęstszych schorzeń Owczarków belgijskich należą:
Dysplazja stawów biodrowych i łokciowych: jest to choroba, która polega na nieprawidłowym ułożeniu stawów, co może prowadzić do bólu, sztywności i ograniczonej ruchomości.
Postępujący zanik siatkówki (PRA): dziedziczna choroba oczu, która powoduje stopniową utratę wzroku u psów. Objawy choroby obejmują początkowo problemy z widzeniem w ciemności, a następnie postępującą utratę pola widzenia i ślepotę.
Alergie: Owczarki belgijskie są podatne na różne rodzaje alergii, w tym na alergie kontaktowe, pokarmowe, i oddechowe. Objawy mogą obejmować zaczerwienienie, świąd skóry, a także trudności w oddychaniu.
Niezwykle istotna jest profilaktyka leczenia i wczesne wykrycie chorób. Warto przynajmniej raz w roku kontrolować stan zdrowia psa, żeby wykluczyć lub ewentualnie podjąć leczenie chorób na wczesnym etapie ich rozwoju. W tym celu trzeba wykonywać okresowo badania krwi i moczu w gabinetach weterynaryjnych.
Opieka i pielęgnacja
Owczarek belgijski posiada dwuwarstwową okrywę włosową, która składa się z podszerstka i twardszej okrywowej części włosa. Nie jest ona zbyt wymagająca, potrzebuje jedynie cotygodniowego szczotkowania. Nieco dłuższych zabiegów pielęgnacyjnych mogą wymagać odmiany długowłose czyli Groenendael i Tervuren. Jednak i w ich przypadku nie będzie to przesadnie trudna i czasochłonna czynność. Więcej czasu i uwagi będzie wymagała ona w okresie linienia. Ważne jest wtedy nawet codzienne szczotkowanie, aby pozbyć się martwego podszerstka. Pomoże to zadbać o odpowiednią kondycję skóry.
Warto już od wczesnych szczenięcych lat przyzwyczajać psa do zabiegów pielęgnacyjnych, włączając w to również czyszczenie uszu, zębów i przycinanie pazurów. Jest to ważne, bo wiąże się z zachowaniem odpowiedniej kondycji i zdrowia psa. Owczarki belgijskie nie wymagają również zbyt częstej kąpieli, chyba, że ubrudzą się podczas spacerów.
Żywienie
Owczarki belgijskie są psami o wysokiej energii, co oznacza, że potrzebują odpowiedniej ilości kalorii i składników odżywczych, aby utrzymać swoją aktywność i zdrowie. Dobrze tolerują żywienie za pomocą suchej i mokrej karmy, ważne jest jednak, żeby miała ona odpowiednio wysoką zawartość dobrej jakości białka. Bardzo dobrym rozwiązaniem będzie też dieta oparta na posiłkach BARF. Jeśli macie odpowiednią ilość czasu i chęci, to możecie również stosować gotowaną wersję diety BARF.
Bardzo istotne jest, żeby unikać karmy niskiej jakości i nie podawać nadmiernej ilości przysmaków i pożywek. Ponieważ najczęściej to one są motywatorem podczas szkolenia, trzeba ich wartość energetyczną odliczyć od całkowitego bilansu kalorycznego w ciągu dnia. Dobrym pomysłem jest rozłożenie posiłków na 2-3 mniejsze części. Pozwoli to na uniknięcie problemów żołądkowych takich jak skręt żołądka. Warto też zwrócić uwagę, czy pies nie ma problemów z alergią pokarmową.
Ważne jest też zapewnienie psu stałego dostępu do czystej i chłodnej wody. Szczególnie ważne jest to podczas ciepłych dni, lub intensywnego treningu.
Interakcja z dziećmi i zwierzętami
Owczarek belgijski często wybierany jest na rodzinnego psa. I rzeczywiście dobrze spełnia się w tej roli, jednak ważną rolę pełni odpowiednia socjalizacja na wczesnym etapie życia psa. Istotne jest nie tylko uczenie psa jak zachowywać się w kontaktach z najmłodszymi członkami rodziny, ale też uczenie dzieci jak powinny zachowywać się względem psa. Każdy pies ma swoje potrzeby i powinny one być zaspokojone, żeby zapewnić mu dobre samopoczucie i uniknąć frustracji. Nadają się one więc do rodzin z raczej starszymi dziećmi, którym można pewne rzeczy już wytłumaczyć.
Socjalizacja będzie również kluczowa w stosunku do wyrobieniu odpowiednich relacji Owczarka belgijskiego z innymi zwierzętami domowymi. Kontakty takie muszą być stale nadzorowane, aby przebiegały w odpowiedni sposób. Bez odpowiedniego nadzoru i kontroli takich relacji, mogą one pójść w niewłaściwym kierunku i stać się źródłem problemów wychowawczych.
