Obrona zasobów – jak to ugryźć?

certyfikowany Zoopsycholog, Behawiorysta i Trener psów, absolwentka Polskiej Akademii Zoopsychologii i Animaloterapii w Krakowie, instruktor Nosework Polska, Dogfitness i Rally-O

Magdalena Pabis

Obrona zasobów to zachowanie, które jest bardzo frustrujące dla Opiekunów psów i jednocześnie stanowi duże wyzwanie behawioralne. Może dotyczyć jedzenia, zabawek, miejsc do odpoczynku, a nawet ludzi. Choć dla człowieka obrona zasobów często wydaje się niezrozumiała, dla psa może wynikać z naturalnej strategii przetrwania. Jak zrozumieć przyczyny tego zachowania i skutecznie z nim pracować? Przyjrzyjmy się temu krok po kroku.

Czym jest obrona zasobów?

Obrona zasobów to zachowanie psa polegające na bronieniu rzeczy, osób, które uważa za cenne. Może przejawiać się warczeniem, sztywnieniem ciała, pokazywaniem zębów, a w skrajnych przypadkach nawet ugryzieniem. Pies może bronić jedzenia, zabawek, legowiska, zacienionego miejsca pod drzewem a także swojego Opiekuna, który często jest dla czworonoga najcenniejszym „zasobem”.

Przyczyny obrony zasobów

Obrona zasobów może wynikać z wielu czynników, takich jak:

• Naturalny instynkt przetrwania. W świecie dzikich zwierząt zasoby są ograniczone, więc ich ochrona jest konieczna. Nie zapominajmy, że udomowione psy nadal są zwierzętami i kierują się naturalnymi instynktami.
• Złe doświadczenia. Pies karmiony w sposób, który nie dawał mu poczucia bezpieczeństwa często przejawia obronę zasobów. Na obronę zasobów ciepią psy schroniskowe, psy z pseudo-hodowli karmione z jednej miski, które musiały walczyć z rodzeństwem o pożywienie bądź tego pożywienia im brakowało.
• Niepewność i stres. Psy niepewne siebie, lękliwe, cierpiące na brak poczucia bezpieczeństwa częściej bronią swoich zasobów.
• Brak zaufania i zła relacja z Opiekunem. Jeśli pies nie ufa Opiekunowi, Opiekun stosuje awersje i nie zważa na psie emocje to najszybsza droga to relacji opartej na „walce i rywalizacji”.

Największe błędy Opiekuna

• Brak podstawowego szkolenia psa. Pies nie nauczył się, że oddanie zasobu może się opłacać.
• Karmienie psa i zajmowanie się psem tylko przez jedną osobę w domu. Opiekun zajmujący psem staje się dla niego najważniejszym jego zasobem, którego czworonóg zaczyna bronić przed innymi domownikami.
• Wkładanie ręki do miski psa. Niestety nadal istnieje przekonanie, że „wkładanie ręki” do miski psa podczas jego posiłku eliminuje ryzyko bronienia miski i chroni Opiekuna przed psią „dominacją”.
• „Spalanie miski” czyli karmienie psa tylko i wyłącznie podczas treningów może u psa być również przyczyną obrony zasobów.

• Zabieranie zabawek na siłę. Bardzo ważne jest podkreślenie, że zabieranie zabawek, „ukradzionych przedmiotów” powoduje, że pies zaczyna ich bronić jeszcze bardziej.
• Karanie psa za warczenie. Warczenie jest ostrzeżeniem i sygnałem stresu, który wysyła nam pies. Tłumienie warczenia może prowadzić do nagłych ugryzień i nieporozumień w relacji Opiekun-Pies.
• Brak szanowania granic wyznaczanych przez psy i respektowania ich sygnałów stresu.

Jak pracować z psem, który broni zasobów?

Praca z psem broniącym zasobów powinna być mądrze zaplanowana i poprzedzona wnikliwą analizą przyczyny tego zachowania u danego psa. Inaczej będziemy pracować z psem, któremu brakuje poczucia bezpieczeństwa i ma bardzo złe doświadczenia z przeszłości. W inny sposób wygląda praca z psem, który poprzez błędy człowieka stracił do niego zaufanie. W kwestii obrony zasobów zalecam konsultacje z behawiorystą, aby zminimalizować popełnienia ewentualnych błędów bądź narażenia się na pogryzienie przez psa. Najważniejsze czynniki, które musimy uwzględnić to:

• Budowanie poczucia bezpieczeństwa psa i zaufania do Opiekuna.

• Szkolenie psa – pies powinien wiedzieć, że oddanie zasobu skutkuje otrzymaniem czegoś równie wartościowego. Podstawowe szkolenie psa zapobiegające obronie zasobów to m.in.: nauka wymiany zabawek, haseł „puść”, „zostaw”, zasady prawidłowej zabawy.
• Pozytywne skojarzenia. Zbliżająca się ręka do miski musi zawsze zapowiadać coś dobrego, na przykład dorzucenie pysznego smakołyku. Nigdy nie wkładamy ręki do miski psa i nie zabieramy jedzenia. Zastanówmy się, czy gdyby ktoś wkładał nam rękę do talerza podczas posiłku nie byłoby to dla nas irytujące?
• Unikanie konfrontacji. Pamiętajmy – zabieranie rzeczy siłą tylko wzmacnia obronę zasobów.

Obrona człowieka jako zasobu

Zdarza się, że pies zaczyna traktować jednego z domowników jako swój zasób i broni go przed innymi. Może to wynikać z faktu, że dana osoba jest jedynym źródłem uwagi, jedzenia czy spacerów. W tej sytuacji warto pod kontrolą behawiorysty wprowadzić ćwiczenia, które pomogą psu odzyskać zaufanie i stworzyć właściwe relacje z wszystkimi domownika. Podstawowe wskazówki to:

• Zaangażować innych domowników w opiekę nad psem.

• Unikać wzmacniania zachowania poprzezkaranie i awersje, które wzmacniają niepożądane zachowanie naszego psa.
• Pracować nad poczuciem bezpieczeństwa psa poprzez rutynę i przewidywalne zachowania Opiekunów.

Podsumowanie

Udając się na konsultacje behawioralne do Opiekunów psów, których psy ciepią na obronę zasobów najczęściej słyszymy zadanie: „Mój pies jest złośliwy”. Obrona zasobów to nie “złośliwość” psa, lecz instynktowna reakcja na potencjalne zagrożenie.

Podstawą sukcesu jest zrozumienie tego mechanizmu i odpowiednie podejście do pracy z psem. Zamiast postrzegać problem jako psią złośliwość, bezczelność, próbę dominacji i rządzenia w domu znajdźmy jego przyczynę i skupmy się na psich emocjach.

Potraktujmy ten problem jako możliwość do budowania lepszej relacji opartej na zaufaniu. Pies nie powinien bać się, że straci to, co dla niego cenne, ale ufać, że jego Opiekun zawsze zadba o jego potrzeby i warto się z nim dzielić każdym zasobem. Powodzenia!