„Kleszcze – mały wróg, wielkie zagrożenie. Co każdy Opiekun psa powinien wiedzieć?
Kleszcze to nie tylko nieprzyjemni pasażerowie na gapę. To groźni nosiciele chorób, które mogą zagrażać zdrowiu i życiu naszych psów. Żerują przez większą część roku – są aktywne, gdy temperatura przekracza 4–5°C, czyli nie tylko wiosną i latem, ale także jesienią i w cieplejsze zimowe dni. Dlatego ochrona psa przed kleszczami powinna być całoroczna. Poniżej znajdziesz czytelne kompendium wiedzy o najważniejszych chorobach odkleszczowych u psów – ich przebiegu, pierwszych objawach oraz możliwych konsekwencjach. W podsumowaniu opiszemy dostępne środki profilaktyczne i przypominamy: zawsze dobieraj metodę ochrony z pomocą lekarza weterynarii.
Babeszjoza
Co to za choroba?
Babeszjoza (babesiosis) to pierwotniakowa choroba odkleszczowa wywoływana przez pasożyty z rodzaju Babesia (w Polsce najczęściej Babesia canis). Pasożyt atakuje czerwone krwinki psa, prowadząc do ich rozpadu (anemii hemolitycznej).
Objawy – kiedy się pojawiają i na co uważać?
Pierwsze objawy mogą wystąpić już 2–5 dni po ugryzieniu, ale czasem nawet po 2 tygodniach.
Do objawów należą:
- wczesne: osłabienie, apatia, brak apetytu, gorączka (nawet powyżej 40°C), niechęć do ruchu, ciemny mocz (koloru coca-coli),
- późniejsze: zażółcenie błon śluzowych, wymioty, duszności, powiększenie śledziony.
Nieleczona babeszjoza może prowadzić do śmierci psa nawet w ciągu kilku dni.
Anaplazmoza
Co to za choroba?
Anaplazmoza (anaplasmosis) to bakteryjna choroba wywoływana przez Anaplasma phagocytophilum lub Anaplasma platys. Bakterie te atakują krwinki białe (granulocyty i płytki krwi).
Objawy – kiedy się pojawiają i na co uważać?
Objawy mogą pojawić się w ciągu 1–2 tygodni od ugryzienia.
Najczęstsze symptomy to:
- wczesne: gorączka, ospałość, kulawizna (z powodu zapalenia stawów), brak apetytu,
- późniejsze: krwawienia (np. z dziąseł, nosa), powiększenie węzłów chłonnych i śledziony.
Zdarzają się także przypadki bezobjawowe lub przewlekłe, w których choroba rozwija się wolno i skrycie.
Erlichioza
Co to za choroba?
Erlichioza (ehrlichiosis) wywoływana jest przez bakterie Ehrlichia canis, które infekują monocyty – komórki układu odpornościowego. Choroba występuje w formie ostrej, przewlekłej lub ukrytej.
Objawy – kiedy się pojawiają i na co uważać?
Objawy mogą się pojawić około 1–3 tygodni po ugryzieniu, ale i po 4 miesiącach
- wczesne: gorączka, letarg, utrata apetytu, powiększone węzły chłonne, krwawienia z nosa, osłabienie,
- późniejsze: spadek masy ciała, problemy z krzepliwością, anemia, zaburzenia neurologiczne.
W formie przewlekłej może prowadzić do trwałych uszkodzeń szpiku kostnego i układu odpornościowego.
Źródło: Jerzy – Pixabay
Borelioza (choroba z Lyme)
Co to za choroba?
Borelioza (Lyme disease) to bakteryjna choroba wywoływana przez Borrelia burgdorferi. Przenoszona jest głównie przez kleszcze z rodzaju Ixodes.
Objawy – kiedy się pojawiają i na co uważać?
Objawy pojawiają się zwykle 2–5 tygodni po ugryzieniu.
- wczesne: ospałość, brak apetytu, gorączka, kulawizna (często wędrująca), powiększone węzły chłonne,
- późniejsze: zapalenie nerek, objawy neurologiczne, problemy z sercem, silne zapalenia stawów
- często przebiega też bezobjawowo
Hepatozoonoza
Co to za choroba?
Hepatozoonoza to choroba wywoływana przez Hepatozoon canis lub Hepatozoon americanum. Różni się od innych tym, że pies zaraża się przez zjedzenie zarażonego kleszcza np. podczas wylizywania sierści, a nie przez jego ugryzienie.
Objawy – kiedy się pojawiają i na co uważać?
Objawy pojawiają się po kilku dniach do kilku tygodni od zakażenia.
Najczęstsze to:
- wczesne: gorączka, apatia, sztywność mięśni, powiększone węzły chłonne,
- późniejsze: wyniszczenie organizmu, zapalenie mięśni, anemia, biegunki, problemy neurologiczne.
Może mieć postać przewlekłą, bardzo trudną do leczenia.
Kleszczowe zapalenie mózgu (TBE)
Co to za choroba?
Kleszczowe zapalenie mózgu (tick-borne encephalitis, TBE) to wirusowa choroba neurologiczna, rzadka u psów, ale bardzo niebezpieczna.
Objawy – kiedy się pojawiają i na co uważać?
Objawy mogą pojawić się do 2–3 tygodni po ugryzieniu, choć bywają opóźnione.
- wczesne: gorączka, ospałość, drażliwość,
- późniejsze: drgawki, zaburzenia równowagi, niedowłady, agresja, śpiączka.
Rokowania są niepewne – choroba może prowadzić do trwałych uszkodzeń neurologicznych lub śmierci.
Jak chronić psa przed chorobami odkleszczowymi? Profilaktyka to podstawa!
Najskuteczniejszym sposobem ochrony przed chorobami odkleszczowymi jest regularna i dobrze dobrana profilaktyka przeciwkleszczowa. Na rynku dostępnych jest kilka metod, a ich wybór powinien być dostosowany indywidualnie do potrzeb psa – z uwzględnieniem jego wieku, stanu zdrowia, trybu życia oraz przebytych chorób. Ostateczną decyzję warto podjąć po konsultacji z lekarzem weterynarii.
Dostępne metody ochrony przeciwkleszczowej:
• Tabletki doustne
– Działają od 1 do 3 miesięcy, pasożyt ginie po kontakcie z krwią psa.
• Preparaty typu spot-on (kropelki na kark)
– Odstraszają i/lub zabijają pasożyty, działają do 4 tygodni.
• Obroże przeciwkleszczowe
– Działają nawet do 6–8 miesięcy, skuteczne przy stałym noszeniu.
• Zastrzyk
– W Polsce dostępne są głównie szczepionki przeciw boreliozie. Ich skuteczność i zasadność należy omówić z lekarzem weterynarii.
• Naturalne metody wspomagające
– Mogą wspierać ochronę (np. olejki eteryczne, zioła), ale nie zastępują środków weterynaryjnych.
Gdzie kleszcze najczęściej się wkuwają?
Kleszcze lubią miejsca ciepłe, wilgotne i trudno dostępne:
- Za uszami
- W okolicy szyi i podgardla
- Między palcami łap
- W pachwinach i pod pachami
- Na karku i tułowiu, szczególnie przy skórze mocno przylegającej
Regularne oglądanie psa po spacerach to podstawa skutecznej ochrony!
Podsumowanie
Pamiętajmy, że zdrowie i bezpieczeństwo naszych czworonożnych przyjaciół leży wyłącznie w naszych rękach.
To my decydujemy o ich ochronie i komforcie – regularna kontrola, odpowiednia profilaktyka i szybka reakcja mogą uratować życie naszego psa.
Każdy spacer to nie tylko radość i ruch, ale także odpowiedzialność za troskę o jego zdrowie. Dbajmy o naszych pupili z miłością i świadomością zagrożeń, bo zasługują na to, co najlepsze.
Źródła:
- https://www.esccap.org – Wytyczne ESCCAP
- https://www.merckvetmanual.com – Merck Veterinary Manual
- https://www.cdc.gov/ticks/index.html – CDC o kleszczach
- https://capcvet.org – Companion Animal Parasite Council
- https://veterinarypartner.vin.com – Veterinary Partner – VIN
- http://www.ptparasit.org.pl – Polskie Towarzystwo Parazytologiczne
