Jak oduczyć szczeniaka gryzienia rąk i nóg
Każdy kto ma dorosłego psa, którego wychowywał od szczenięcia i każdy kto zamierza rozpocząć swoją przygodę ze szczenięciem, doświadczył lub doświadczy przyjemności poczucia na swoich rękach lub nogach ostrych jak szpileczki ząbków swojego kudłatego dziecka. Gryzienie rąk i nóg swojego opiekuna może z początku wydawać się urocze, jednak z czasem zaczyna być bolesne i frustrujące. W tym artykule przyjrzymy się metodom radzenia sobie z gryzieniem szczeniaka.
Dlaczego szczeniak gryzie ręce i nogi swojego opiekuna?
Odpowiedź na to pytanie jest bardzo obszerna, bo przyczyn, które sprawiają, że szczeniak gryzie ręce lub nogi może być naprawdę dużo. Postaram się je jednak opisać na łamach tego artykułu.
Bo lubi
Pierwsza przyczyna jest bardzo prozaiczna – bo lubi. Żucie, gryzienie, jest naturalną potrzebą psów. Uspokaja je i powoduje, że zaczyna się wydzielać oksytocyna – hormon szczęścia. Dlatego tak ważne jest kupowanie psom gryzaków – ich rola to nie zaspokojenie głodu tylko naturalnej potrzeby psa, a co za tym idzie polepszenie jego dobrostanu.
Zabawa
Kolejna przyczyna gryzienia rąk i nóg u szczeniaka to po prostu forma zabawy. Zabawa jest również jedną z kilku elastycznych potrzeb psów, od których zależy ich szczęście. Szczególną rolę pełni ona wśród szczeniąt, które podobnie tak jak nasze ludzkie dzieci, poprzez zabawę uczą się wielu pożytecznych rzeczy. To bardzo ważna forma aktywności, która ma wpływ na prawidłowy rozwój psa. Szczeniak gryząc może zarówno bawić się, jak również zachęcać do zabawy swojego opiekuna. Może też uważać, że to Ty drogi czytelniku / droga czytelniczko zachęcacie go do zabawy chodząc w ulubionych kapciach po domu. Przecież one aż się proszą o to, żeby je gonić, są takie miękkie i kudłate. A może wcześniej sami bawiliście się nimi ze swoją pociechą używając ich jak szarpaka?
Reakcja obronna
Jeszcze inna przyczyna gryzienia naszych kończyn przez szczeniaka to reakcja obronna. W przeciwieństwie do dwóch poprzednich przyczyn, ta jest formą obrony małego pieska przed naszymi nieprzemyślanymi działaniami. Kto z nas nie lubi podnosić małego kudłatego szczeniaczka do góry, głaskać go, zaczepiać i zachęcać do zabawy? Pamiętajcie, że mały piesek niekoniecznie musi lubić być podnoszony do góry. Przecież to nie ptak, który lubi latać. Pies najpewniej czuje się jednak na ziemi. Tym bardziej, gdy jest szczeniakiem i wszystko wokoło jest dla niego nowe. Świat widziany z wysokości 1,5 metra może być dla niego czymś co napawa go lękiem i przeraża. Tym bardziej, jeśli nie był on tego uczony w okresie socjalizacji. Ma on również prawo do odpoczynku, nawet jeśli jego opiekun ma akurat w tym momencie ochotę na zabawę i pieszczoty. Potrzeby szczeniaczka muszą mieć wtedy pierwszeństwo. Jeśli nie będą miały, to może on podjąć działania, które niekoniecznie spodobają się nam ludziom, a do nich należy próba odsunięcia nas za pomocą ostrych ząbków. Urocze? Nie – bo to forma wołania o pomoc.
Poznawanie świata
Kolejną przyczyną podgryzania jest poznawanie świata. Mała kudłata istota, którą przyniosłeś lub przyniosłaś do domu zanim stanie się dorosłym psem, musi wielu rzeczy się jeszcze nauczyć. Musi poznać smak potraw, twardość podłogi po której chodzi, wytrzymałość zabawki, którą od Was otrzymał. Chce też dowiedzieć się, czy skóra, która pokrywa Wasze ręce jest miękka czy twarda. Sprawdzić co się stanie jeśli najpierw lekko ją ugryzie, a potem mocniej wbije w nią swoje ząbki. Do tej pory tego nie wiedział bo skąd? Nie przeczyta o tym też w internecie, ani w żadnej książce. Sam musi to sprawdzić. To naturalna potrzeba poznawcza.
Trening łańcucha łowieckiego
Ostatnią już przyczyną, którą warto wymienić, jest trening szczeniaka, wynikający z naturalnego łańcucha łowieckiego. O łańcuchu łowieckim pisaliśmy już w innym artykule, warto sobie przypomnieć, że definiuje on postępowanie psa w bardzo ważnej dla niego czynności jaką jest zdobywanie pożywienia. Ogniwa tego łańcucha to między innymi chwycenie – zagryzanie – rozszarpanie. Psy naturalnie będą dążyć do tego, żeby nauczyć się wszystkich zachowań wynikających z łańcucha łowieckiego. Na czymś przecież muszą je ćwiczyć prawda?
Jak postępować z gryzącym szczeniakiem?
Postępowanie z gryzącym szczeniakiem będzie się różniło w zależności od przyczyny jego gryzienia. Inaczej będziemy przecież postępować gdy szczeniak gryzie ręce i nogi broniąc się przed aktywnością swojego opiekuna, a inaczej, gdy chce zachęcić go w ten sposób do zabawy. Dlatego tak ważne jest zrozumienie przyczyny takiego gryzienia. Obserwujcie swoje psiaki bardzo dokładnie i starajcie się je zrozumieć, bo dzięki temu więź, którą stworzycie ze swoim psem będzie bardzo silna i trwała.
Zanim jednak napiszę o sposobach postępowania z gryzącym szczeniakiem, chciałbym napisać o tak zwanej inhibicji gryzienia. Doskonale wiecie, że psy są drapieżnikami i jako takie potrafią rozgryzać mocne kości swojej ofiary, rozszarpać silne mięśnie, przebić się przez ścięgna. Do tego potrzebny jest stalowy uścisk mocnej szczęki. Zapewne widzieliście jednak również wyszkolone psy, które potrafią przenosić jajko nie naruszając jego skorupki. Wynika więc z tego, że psy potrafią kontrolować siłę swoich ugryzień. Ta właśnie kontrola nosi nazwę inhibicji ugryzień. Jednak psy nie rodzą się z tą zdolnością. Małe szczeniaki gryzą całkiem mocno i dopiero uczą się, że takie mocne gryzienie może sprawić ból (na przykład innym szczeniakom z miotu). Ugryziony przez nie inny szczeniak wydaje głośny piskliwy dźwięk, oznaczający, że to zachowanie sprawiło mu ból. To jasna i czytelna forma komunikacji o zbyt mocnym ugryzieniu. Dlatego tak istotne jest to, żeby nie brać szczeniaka od mamy zbyt wcześnie. Musi on jeszcze wielu rzeczy nauczyć się od swojej rodziny.
To, jak oduczyć szczeniaka gryzienia rąk i nóg uzależnię teraz od przyczyny tego gryzienia. Zaczniemy od najprostszej.
Co zrobić, jeśli gryzienie rąk i nóg wynika z reakcji obronnej szczeniaka?
Jeśli szczeniak gryzie w reakcji na naszą nadmierną aktywność względem niego, to po prostu musimy odpuścić i dać mu możliwość odpoczynku, snu i „wyzerowania się” od zbyt wielu bodźców. Szczeniak zbytnio pobudzany, bez możliwości odpoczynku może zamienić się potem w sfrustrowanego psa z poważnymi problemami behawioralnymi. A dlaczego ma to nastąpić, jeśli tak niewielkim kosztem można dać mu możliwość odpoczynku? Warto również uczulić innych członków rodziny a szczególnie dzieci, że pies ma prawo odpocząć. Nawiasem mówiąc okresy odpoczynku i snu szczeniaka są zdecydowanie dłuższe niż jego czas aktywności i trzeba to zrozumieć.
Co zrobić jeśli szczeniak gryzie ręce i nogi trenując zachowania wynikające z łańcucha łowieckiego?
To, że trening zachowań łańcucha łowieckiego jest czymś najbardziej naturalnym na świecie już pisałem. Jednak to nie znaczy, że musi on je trenować na rękach i nogach opiekuna. W tym przypadku najlepszą formą zapobiegania krwawym śladom na rękach i nogach jest przekierowanie na zabawkę. Znakomitą formą zabawy, w której jednocześnie zaspokajamy potrzeby wynikające z łańcucha łowieckiego jest zabawa szarpakiem. Na rynku dostępnych jest wiele szarpaków. Ich wybór jest naprawdę bardzo duży. Warto zaopatrzyć się w kilka i przekierować na nie gryzienie psiaka. Jest to jednocześnie forma zabawy, która bardzo zbliża opiekuna z psem. Trzeba jednak pamiętać, że zabawa musi przebiegać w kontrolowany sposób. Uczenie szczeniaka, żeby puszczał zabawkę na odpowiednią komendę słowną i zakończenie zabawy to niezbędny do tego warunek. Poza tymi ograniczeniami – bawcie się świetnie, tylko pamiętajcie jeszcze o tym, że teoria dominacji, która mówiła, że to wy macie wygrać jest już nieaktualna. Dajcie psu wygrywać. Nawet za każdym razem. To sprawi, że zabawa będzie sprawiała mu dużo radości.
Jak postępować, gdy szczeniak gryzie ręce i nogi z innych przyczyn?
Jeśli gryzienie szczeniaka wynika z innych niż powyższe przyczyn, to wykorzystamy inhibicję gryzienia, czyli to o czym pisałem powyżej. Skoro szczeniak jest już tak bardzo podekscytowany zabawą, że zaczyna boleśnie gryźć rękę opiekuna, to dobrym rozwiązaniem będzie wydanie z siebie głośnego pisku (zapewne panie będą miały z tym nieco łatwiej), i zakończenie zabawy. Możecie wstać wtedy i odejść kilka kroków, odwrócić się tyłem do swojego czworonoga i przez chwilę nie zwracać na niego uwagi. Ten pisk ma uświadomić Waszemu pupilowi, że sprawił Wam ból i nie podoba się Wam tego typu postępowanie. Takie zachowanie możecie stosować nie tylko wtedy, gdy ugryzienie Waszego psiaka rzeczywiście sprawi Wam ból, ale już gdy tylko spróbuje chwycić Waszą rękę w swoje ostre ząbki.
Jeśli takie zachowanie nie przyniesie oczekiwanego przez Was efektu, to kolejnym krokiem jest chwilowa izolacja szczeniaka. Trzeba wziąć go wtedy na smycz i odprowadzić na przykład do sąsiedniego pokoju, żeby wyciszył nieco swoje emocje. Nie chwytajcie go wtedy za obrożę, nie bierzcie na ręce ani nie każcie mu iść do swojej klatki kennelowej lub na legowisko. Legowisko i klatka nie może kojarzyć mu się z karą, a trzymanie za obroże może spowodować, że zacznie on Wasze dłonie traktować jako głównego „sprawcę” całego nieszczęścia i zastosuje technikę bronienia się przed niechcianym zachowaniem, czyli dokładnie to, czego chcemy go oduczyć.
Ważnym ćwiczeniem, które może ułatwić Waszemu szczeniaczkowi opanowanie emocji jest nauka komendy zostaw/weź. Komenda ta nie dość, że jest bardzo potrzebna w dorosłym życiu psa, to jeszcze uczy szczeniaka samokontroli i opanowania.
Pozostałe uwagi do oduczania szczeniaka gryzienia rąk i nóg
Musicie pamiętać o jednej dosyć istotnej rzeczy. Pomiędzy 3 a 6 miesiącem życia, szczeniaczki wymieniają swoje zęby z mlecznych na stałe. Problem gryzienia może się wtedy nasilać. Nie zniechęcajcie się tym i uczcie Wasze psiaki konsekwentnie rezygnacji z gryzienia rąk. Warto wtedy kupić im jakieś twardy gryzak, który pomoże im pokonać swędzenie.
Nie bawcie się ze szczeniakiem kapciami w roli szarpaka. Jeśli jednak nie posłuchacie, to nie dziwcie się, że potem idąc po domu w kapciach, szczeniak będzie atakował Wasze nogi.
Na rynku dostępne są spraye do spryskiwania mebli, które ze względu na gorzki smak (często są na bazie grejpfruta) mają zniechęcać szczeniaka do gryzienia pokrytej nim części ciała lub mebli. Ich skuteczność jest jednak dosyć niska, a czasem powodują one wręcz odwrotny efekt.
Nauczony gryzienie kapci szczeniak, może gryźć je założone na nogę opiekuna.
Podsumowanie
Zagadnienie dotyczące oduczania szczeniaka gryzienia rąk i nóg jest bardzo złożone, jednak opiekun powinien konsekwentnie podejmować działania uczące małego psiaka, żeby zaprzestał on bolesnego i niepożądanego gryzienia. Ważna jest cierpliwość i konsekwencja, oraz wrażliwość na potrzeby swojego małego podopiecznego. Życzę Wam więc jak najmniej bolesnych śladów ząbków na Waszych rękach. Powodzenia.
