Daj psu wybór
Udomowienie i „oswojenie” psa na przestrzeni stuleci zbliżyło do siebie dwa odrębne gatunki człowieka i psa. Stworzyliśmy z psami wyjątkową więź i relację opartą na zrozumieniu i współpracy. Człowiek udomawiając psa zapewnił mu schronienie, bezpieczeństwo, wyżywienie i opiekę ale tym samym uzależnił go całkowicie od siebie. Czy dawanie psu wyboru w kontrolowany i bezpieczny sposób poprawi jego życie i dobrostan? Czy możliwość wyboru uszczęśliwi naszego psiego przyjaciela? W jakich sytuacjach można i warto dawać psu wybór? Zapraszam do lektury artykułu.
Psia wolność
Dr Amber Batson lekarz weterynarii i behawiorysta podkreśla, że udomowione psy są jedynym zwierzęciem tak silnie uzależnionym od człowieka. Człowiek decyduje o tym kiedy pies może załatwić swoje potrzeby fizjologiczne, wybiera i zapewnia mu pożywienie, które dawniej zdobywał. Opiekun ustala psi plan dnia i decyduje, które z potrzeb i w jakim czasie może zaspokoić np. potrzeby eksploracji, kontaktów społecznych, zabawy.
Dlatego często zadajemy sobie pytanie czy nasze psy są szczęśliwe? Czy dając im możliwość wyboru w niektórych życiowych sytuacjach możemy pomóc im odnaleźć się w naszym ludzkim świecie? Czy wybór i psia decyzyjność pomogą im nauczyć się samodzielności i wzmocnić pewność siebie?
Źródło: sharkolot – Pixabay
Czym jest wybór z perspektywy psa?
Z perspektywy psa, wybór to proces podejmowania decyzji w zależności od jego instynktów, potrzeb, doświadczeń i otoczenia, w którym się w danej chwili znajduje. Psy mają swoje własne, indywidualne preferencje i sposoby interpretowania sygnałów z otoczenia, które wpływają na ich decyzje. „Psią decyzyjność” kształtuje wiele czynników: socjalizacja, wcześniejsze doświadczenie, umiejętność komunikacji i radzenia sobie w sytuacjach społecznych a także budowanie decyzyjności i samodzielności psa przez opiekuna. Psie wybory mogą dotyczyć różnych dziedzin, takich jak: zachowanie społeczne, wybór jedzenia, miejsca do odpoczynku czy reakcji na bodźce zewnętrzne. Gdyby nie umiejętność podejmowania decyzji, psy jako gatunek nie przetrwałyby do czasów obecnych. Niestety możliwość dokonywania wyborów przez dzisiejsze – udomowione psy z różnych względów (między innymi ich bezpieczeństwa) jest maksymalnie ograniczone.
Jakie korzyści dla psa i jego opiekuna może mieć psia decyzyjność?
Musimy zdać sobie sprawę, że udomowienie, oswojenie psa a zarazem „odebranie” mu zwierzęcej wolności niesie ze sobą obowiązki dla opiekuna. Organizujemy psi dzień, planujemy godziny spacerów, wydzielamy posiłki, a zarazem ograniczamy psią wolność i możliwość naturalnych, instynktownych i specyficznych dla psiego gatunku zachowań. Tylko akceptacja odmienności gatunkowej, realizacja potrzeb gatunkowych i szacunek, mogą sprawić, że nasz pies będzie zdrowy, spełniony i szczęśliwy. Dawanie psu możliwości wyboru w różnych sytuacjach życiowych wzmocni jego autonomie, samodzielność oraz pewność siebie. Kontrolowana przez opiekuna psia decyzyjność z całą pewnością przyczyni się do poprawy psiego samopoczucia i jego dobrostanu. Wprowadzając wybory w psim życiu wzmacniamy naszą więź z psem i wzajemne zaufanie. Pies dokonując wyboru ma większe poczucie kontroli nad otoczeniem co jest bardzo ważne w codziennym życiu ale też w pracy behawioralnej z psami problemowymi.
W jakich sytuacjach warto i można dawać psu wybór?
Wybór zabawki, gryzaka
Nasze psy podobnie jak i my ludzie mają swoje preferencje odnośnie zabawek, gryzaków, akcesoriów treningowych. Zamiast narzucać psu jedną zabawkę, warto zaprezentować mu kilka opcji i pozwolić mu wybrać, która mu najbardziej odpowiada. Każdy uważny i znający swojego psa opiekun z łatwością dostrzeże psie preferencje.
Źródło: Elena Rogulina – Pixabay
Wybór psich akcesoriów: miski, szelek, legowiska
W dzisiejszych czasach istnieje ogromny dostęp do rozmaitych psich akcesoriów. Może warto wybrać się razem do zaprzyjaźnionego sklepu zoologicznego? Dobrym pomysłem jest baczna obserwacja psa, czy zakupiony sprzęt mu odpowiada. Czy przypadkiem nowe legowisko nie jest omijane przez naszego przyjaciela? Czy po dobraniu nowych szelek pies dobrze się w nich porusza, czy szelki nie uciskają go, czy pies nie czuje dyskomfortu?
Wybór miejsca do spania i czasu odpoczynku
Wypoczęty i zrelaksowany pies to szczęśliwy i spokojny pies. Pies potrzebuje odpowiedniej ilości czasu na odpoczynek. Daj mu możliwość wyboru, kiedy chce się położyć i zrelaksować i nigdy nie przeszkadzaj mu kiedy śpi. Jeśli twój pies ma kilka ulubionych miejsc do spania w domu, pozwól mu wybrać, gdzie chce spać, o ile jest to możliwe. Psy instynktownie wybierają w domu miejsca na odpoczynek najczęściej w bezpiecznych zakamarkach, z których jednak mogą mieć dom i domowników „pod kontrolą”. Nie zamykaj psa w klatce kennelowej. Klatka kennelowa powinna być miejscem psiego azylu, miejscem, do którego pies się udaje, gdy potrzebuje ciszy, spokoju, ucieczki od zgiełku domowego. Zadaniem opiekuna jest respektowanie jego decyzji o „oddaleniu”. Szanujmy psi wybór.
Wybór trasy spacerowej i długości spaceru
Psy uwielbiają eksplorację terenu i poznawanie nowych miejsc i tras spacerowych. Kiedy wychodzisz na spacer z psem, pozwól mu czasami zdecydować, którą drogą chce iść. To sprawi, że spacer, który jest jedną z najatrakcyjniejszych i najbardziej wyczekiwanych psich aktywności stanie się naprawdę fascynujący. Nie zapominaj, że nasze psy odbierają i czytają świat nosem. Pozwól mu na długie węszenie i czytanie komunikatów zapachowych umieszczonych na drzewach, słupach, krzakach. Pozwól psu czasem wybrać długość spaceru i nie zmuszaj do długich przechadzek, gdy pies tego nie chce: złe warunki atmosferyczne, zbyt wysoka lub niska temperatura, burza. Dostosuj długość spaceru do możliwości psa, jego stanu zdrowia, wieku, samopoczucia i psich potrzeb.
Źródło: Will Eames – Pixabay
Wybory związane z interakcjami społecznymi
Najczęstszym błędem popełnianym przez nas opiekunów jest zmuszanie psów do interakcji na spacerach. Psy nie potrzebują kontaktować się i witać – szczególnie na smyczach – z każdym napotkanym na spacerze psem. Obserwujmy nasze psy i komunikaty, które nam wysyłają. Akceptujmy ich wybory: minięcia po łuku, zatrzymania się, odejścia. Sami też szanujmy innych spacerowiczów i w sytuacji trudnych psich interakcji uczmy nasze psy rezygnacji i mądrych decyzji.
Jeśli Twój pies ma ulubionego psiego przyjaciela, przyjaciół, pozwól mu na spontaniczną zabawę i daj wybór jak długo ta zabawa ma trwać. Naszą rolą jest kontrola czy zabawa jest prawidłowa: naprzemienna inicjatywa, przerwy w zabawie oraz obserwacja naszego psa i udzielenie wsparcia jeśli jest to konieczne.
Źródło: Pixabay
Uczmy się również asertywności względem obcych ludzi, dzieci, które chcą pogłaskać bądź inicjują kontakt z naszym psem. Zadajmy sobie pytanie czy nasz pies naprawdę tego chce? Czy może pozwalamy na dotykanie naszego psa, bo nie potrafimy odmówić, aby nie zrobić komuś przykrości? Zwróćmy uwagę czy nasz pies nie wykazuje zachowań flirtowych względem obcych ludzi i psów i w ten sposób pokazuje nam stres i niechęć do kontaktu. Prezentując uległe zachowania flirtowe: kulenie się, kładzenie na plecach, obniżanie pozycji ciała, stara się przedstawić siebie jako niegroźnego psa, któremu nie należy robić krzywdy. Nasz pies nam ufa, pozwólmy mu zatem zdecydować czy pragnie danego kontaktu czy nie. Zostawmy inicjatywę w „jego łapach”.
Źródło: Michal Jarmoluk – Pixabay
Wybór pomiędzy aktywnością a relaksem
Obserwuj swojego psa i daj mu możliwość wyboru między aktywnością a relaksem, dostosowując się do jego nastroju, energii. Jeśli trenujecie, pozwól psu wybrać czas, kiedy jest najbardziej skoncentrowany i gotowy do nauki. Naucz się odpuszczać. Gdy widzisz, że Twój pies ma gorszy dzień i trening Wam „nie idzie” – odpuść i pozwól mu zająć się jego psimi sprawami. Respektuj psie prawo do odpoczynku.
Wybór miejsca przebywania
Pies jest istotą społeczną ,daj mu możliwość wyboru gdzie chce się znajdować w Waszym domu, ogrodzie. Nie zamykaj go w jednym pomieszczeniu, a zamiast tego ucz samodzielności. Nie przywiązuj psa w ogrodzie, nie ograniczaj mu miejsca. Jeśli chcesz, aby pies nie przebywał w danej części ogrodu wydziel ją płotkiem, zabezpiecz zamiast „zamykania” i ograniczania mu przestrzeni.
Pozwól psu na odmowę
Jeśli pies nie lubi kąpieli lub szczotkowania, pozwól mu wybrać czas, gdy będzie dla niego najbardziej komfortowo przystąpić do tych czynności. Podczas czynności pielęgnacyjnych obserwuj uważnie psa i sygnały stresu, które wysyła. Zapoznaj się z zasadami treningu kooperacyjnego – medycznego, podczas którego to pies decyduje i „zezwala” na konieczne zabiegi medyczne lub pielęgnacyjne. Trening kooperacyjny jest nazywany “treningiem wyboru”, gdyż decyzyjność zawsze leży po stronie psa.
Daj możliwość wyboru psich aktywności
W ostatnich latach bardzo wzrosło zainteresowanie psimi sportami i aktywnościami, którymi człowiek może cieszyć się wraz ze swoim psem. Jest to to bardzo pozytywne zjawisko, dzięki któremu jesteśmy w stanie zaspokoić wiele psich potrzeb ruchowych, budować poczucie pewności siebie u psa, doskonalić psie umiejętności i wzmacniać relację między psem a opiekunem. Przy wyborze psiego sportu warto kierować się charakterem, temperamentem, potrzebami i predyspozycjami danego psa a nie naszymi ambicjami i aspiracjami. Zabierając psa na zajęcia sportowe, szkoleniowe, bądź sami inicjując wspólną aktywność, warto obserwować psa czy dana aktywność, sport są dla niego i czy sprawiają mu radość. Nie zmuszajmy psa do sportu, który mu nie odpowiada. Obserwujmy naszego psiego przyjaciela i dajmy mu możliwość wyboru.
Daj psu „wolność” na spacerze
Psia wolność to możliwość realizacji najzwyklejszych psich aktywności i naturalnych psich potrzeb. Pozwól zatem swojemu psa kopać dołki, tarzać się w trawie, w błocie, obgryzać korzonki, leżeć w cieniu drzewa, łapać muchy, biegać wolno w bezpiecznym dla niego terenie, węszyć do woli i eksplorować. Do psiego szczęścia i odrobiny wolności na co dzień, nie potrzeba naprawdę wiele.
Podsumowanie
Dawanie psu możliwości wyboru w jego psim życiu ma ogromny wpływ na jego dobrostan, poczucie pewności siebie i samodzielności. Dając psu możliwość decydowania nawet w „małych” psich sprawach, dajemy mu namiastkę „wolności” i szanujemy jego psią odrębność gatunkową i indywidualność. Niech nasze psy będą psami – szczęśliwymi i choć trochę ”wolnymi” psami w naszym skomplikowanym, ludzkim świecie.
