Bunt nastolatka – jak pomóc psu i sobie przetrwać okres dorastania?

certyfikowany Zoopsycholog, Behawiorysta i Trener psów, absolwentka Polskiej Akademii Zoopsychologii i Animaloterapii w Krakowie, instruktor Nosework Polska, Dogfitness i Rally-O

Magdalena Pabis

Czym jest bunt nastolatka u psa? Czy psy rzeczywiście przechodzą przez okres zbliżony do ludzkiego buntu młodzieńczego? W tym artykule przyjrzę się bliżej temu ciekawemu zjawisku, próbując zrozumieć, kiedy i jak przejawia się bunt nastolatka u psa. Jeśli jesteś opiekunem psa, który zdaje się „buntować”, lub po prostu ciekawi Cię, jak lepiej zrozumieć psychologię psiego okresu dojrzewania, to ten artykuł jest dla Ciebie. Zapraszam do lektury.

Czy psy przechodzą bunt nastolatka?

Podobnie jak nastolatki ludzkie, psy również mogą przejść przez okres, w którym ich zachowanie staje się bardziej niezależne, czasem kapryśne, a relacje z nimi stają się szczególnym wyzwaniem. Badania nad zachowaniami psów skupiające się na aspektach kształtowania ich charakteru, treningu i komunikacji z ludźmi przeprowadzili etolodzy i behawioryści z Wielkiej Brytanii. Wyniki tych badań opublikowali na łamach „Biology Letters” w artykule „Teenage dogs? Evidence for adolescent-phase conflict behaviour and an accociation between attachment to humans ans pubertal timing in the domestic dog” udowadniając, że nasi czworonożni przyjaciele przechodzą adekwatny do ludzkiego bunt nastolatka. Naukowcy przebadali grupę psów różnych ras w wieku 5 i 8 miesięcy. Zauważyli, że psy w wieku 8 miesięcy częściej wykazywały zachowania lękowe oraz ignorowały polecenia opiekuna niż psy w wieku 5 miesięcy. Dodatkowo behawioryści zauważyli, że im gorsza była relacja człowieka z psem tym wcześniej występował okres buntu oraz większa była tendencja do nieposłuszeństwa psa względem swojego opiekuna.

Kiedy psy wkraczają w czas buntu nastolatka?

Każdy pies jest indywidualnym zwierzęciem posiadającym własne, odmienne doświadczenia z okresu szczenięctwa, socjalizacji pierwotnej (3- 8 tydzień życia) i wtórnej (8 -12 tydzień życia) dlatego okres buntu nastolatka może wystąpić w inny czasie. Naukowcy zauważyli, że pies wkracza w okres dorastania i buntu średnio po 8 miesiącu życia.

Kiedy kończy się okres dojrzewania fizycznego i psychicznego u psa?

Okres dojrzewania psychicznego i fizycznego psa zależy od rasy i indywidualnych cech zwierzęcia. Generalnie, u większości psów okres dojrzewania fizycznego i psychicznego może trwać nawet do 24 miesiąca życia psa. Tutaj kilka ogólnych wytycznych:

• Małe rasy: Psy małych ras zazwyczaj szybciej dojrzewają niż psy większych ras. Okres dojrzewania u nich może trwać do około12 miesiąca życia.
• Średnie rasy: U psów średnich ras okres dojrzewania może trwać do około 18 miesiąca życia.
• Duże i olbrzymie rasy: Psy dużych i olbrzymich ras, ze względu na dłuższy czas wzrostu, mogą dojrzewać wolniej. Okres dojrzewania u nich może trwać od 18 do 24 miesiąca życia, a czasami nawet dłużej.

Podczas okresu dojrzewania zachodzą zmiany zarówno fizyczne, jak i behawioralne. Pies przechodzi przez okres dojrzewania płciowego, co oznacza dojrzewanie płciowe i fizyczne dojrzewanie. Oznaki dojrzewania obejmują m.in. zmiany w zachowaniu, takie jak większa niezależność, zmiany w hormonach wpływające na zachowanie seksualne oraz zmiany w wyglądzie, takie jak wzrost i rozwój mięśni.

Czym charakteryzuje się bunt psiego nastolatka?

Wyrażenie „bunt psiego nastolatka” odnosi się do okresu w życiu psa, który jest zbliżony do ludzkiego okresu nastoletniego. W tym czasie psy mogą przejawiać pewne charakterystyczne zachowania, które sugerują większą niezależność, eksplorację i często trudniejszą współpracę z właścicielem. Podobnie jak u ludzi, ten okres dojrzewania u psów jest wynikiem zmian hormonalnych i fizycznych, które wpływają na ich zachowanie.

Typowe cechy buntu nastolatka u psów mogą obejmować:

• Niezależność: Psy mogą wykazywać większą potrzebę samodzielności i sprawdzania swoich granic. Wzrasta również skłonność do ucieczek u psów i „psuje się” przywołanie. Opiekun często ma wrażenie, że jego pies „głuchnie” ignorując polecenia i komunikaty. Zmniejsza się często koncentracja psa na swoim opiekunie.
• Upór: Psy mogą być bardziej uparte i mniej skłonne do współpracy z opiekunem w porównaniu do okresu szczenięcego.
• Eksploracja: Wzrasta ich zainteresowanie otaczającym środowiskiem, co może prowadzić do większej chęci eksploracji.
• Testowanie granic: Psy mogą testować granice swojego zachowania, sprawdzając, jak daleko mogą się posunąć.
• Zmiany w zachowaniu społecznym: Psy mogą wykazywać mniej chęci do interakcji z innymi psami lub ludźmi. Pies ogranicza kontakty społeczne, a psich przyjaciół wybiera kierując się swoimi kryteriami. Nie zachowuje się już jak nachalny szczeniak lgnący do wszystkich psów. Proces ten nazywa się desocjalizacją. Warto pamiętać, aby nie zaniechać w tym okresie mądrych, zaplanowanych kontaktów socjalnych naszego psa z innymi zrównoważonymi psami.
• Zmiany hormonalne i ich wpływa na zachowanie psa: Zmiany hormonalne, podobne do tych u ludzi, również mogą wpływać na psie zachowanie. Psy często wchodzą w „fazę strachu” i zwiększa się ich lękliwość. Bardzo łatwo wpadają również we frustrację, są bardziej niecierpliwe i pobudliwe. Czworonogi mogą też mieć problem z wyciszeniem, panowaniem nad emocjami co jest związane z rozwojem układu nerwowego.

Czy wszystkie psy przechodzą bunt nastolatka?

Oczywiście nie wszystkie psy przejawiają wyraźny okres buntu nastolatka, a okres ten może się różnić w zależności od rasy, osobowości, przebytych doświadczeń w tym socjalizacji a nawet przebiegu ciąży u suki i innych czynników indywidualnych. Badania wskazują, że statystycznie ciężej „bunt nastolatka” mogą przechodzić samce, ze względu na duży wpływ testosteronu na ich rozwijający się mózg. Wysoka produkcja testosteronu jest związana z tendencją do agresywnych i dominujących zachowań zarówno u psów jak i u ludzi. Dlatego tak ważna jest prawidłowa socjalizacja psa i budowanie mądrej więzi człowieka z psem w okresie szczenięcym.

Jak pomóc psu przejść bunt nastolatka?

Ważne jest, aby opiekunowie psów byli świadomi tego okresu i starali się dostosować swoje podejście do szkolenia i opieki nad psem. Pomoc psu w przejściu przez okres buntu nastolatka może wymagać cierpliwości, zrozumienia i konsekwencji w podejściu do szkolenia oraz opieki nad zwierzęciem. Oto kilka wskazówek, które mogą być pomocne:

• Konsekwentne, oparte na pozytywnych metodach szkolenie. Wzmacniaj podstawowe komendy i oczekiwane zachowania poprzez konsekwentne szkolenie. Trening powinien być oparty jedynie na pozytywnych metodach szkoleniowych ze szczególnym uwzględnieniem nauki rezygnacji i budowaniu motywacji u psa. Badania behawiorystów z Wielkiej Brytania udowodniły, że im silniejsza była więź opiekuna z psem w okresie szczenięcym, prawidłowa socjalizacja i szkolenie, tym łagodniej psy przechodziły okres buntu.
• Cierpliwość i zrozumienie opiekuna. Bardzo ważna jest cierpliwość opiekuna i zrozumienie, że pies przechodzi przez trudny okres w swoim psim życiu a ogromny wpływ mają na niego zmiany hormonalne.
• Prawidłowe nagradzanie psa i budowanie relacji. Upewnij się, że nagradzasz psa za pozytywne zachowanie. Doceniaj prawidłowe zachowanie oraz dobre wybory psa. W ten sposób wzmocnisz oczekiwane zachowanie. Bardzo ważne jest skupianie się na pożądanych zachowaniach a nie na tych, które chcemy wyeliminować. Zamiast karać psa za złe zachowanie należy uczyć go zachowań alternatywnych i prawidłowo je nagradzać.
• Zachowaj spokój, nigdy nie stosuj awersji. W okresie buntu nastolatka mogą wystąpić pewne trudności w zachowaniu psa. Ważne jest, aby zachować spokój i nie reagować emocjonalnie. Konsekwencja w reakcji na negatywne zachowanie może być bardziej skuteczna niż impulsywne reakcje. Nigdy nie krzycz na psa, nie bij, nie stosuj kar fizycznych. Awersja w szkoleniu zepsuje Waszą budującą się relację i przeniesie wiele szkód w wychowaniu mądrego, dorosłego, stabilnego i zrównoważonego psa.
• Wspieraj zdrowie psychiczne psa. Zadbaj o regularne spacery, aktywność fizyczną i umysłową. Zajęcia te mogą pomóc w utrzymaniu równowagi psychicznej psa i spożytkowaniu nadmiaru energii. Zabieraj psa na spacery dekompresyjne w miejsca, gdzie nie ma wiele bodźców zapachowych (inne psy), na które dorastające psy a szczególnie samce są w tym okresie bardzo wrażliwe i wyczulone.
• Zapewnij psu odpowiednią stymulację. Dostarcz psu odpowiednią stymulację umysłową, na przykład poprzez zabawy interaktywne, węchowe i trening sztuczek. Pomaga to zminimalizować nudę i zapobiegać destrukcyjnym zrachowaniom, które często w okresie buntu nasilają się u psów. W okresie buntu psiego nastolatka zapędy do destrukcji mogą być równie silne jak w okresie szczenięcym. Nie zapominajmy więc o gryzakach i zabawkach interaktywnych.
• Zapewnij bezpieczne otoczenie i wspieraj psa. Unikaj sytuacji, które mogą prowadzić do stresu u psa. Twórz bezpieczne otoczenie, w którym pies może poczuć się komfortowo i bezpiecznie. W czasie dorastania często psy wykazują lękliwość i strach przed osobami, sytuacjami, które w okresie wcześniejszym nie wywoływały takich emocji u psa. Jeśli zauważysz zwiększoną lękliwość wspieraj psa i unikaj miejsc pełnych bodźców.
• Rutyna i stały plan dnia. Zapewnianie psu rutyny, przewidywalności i w miarę stabilnego rozkładu dnia (pory posiłków, spacerów, treningów, odpoczynku) to inwestycja w jego poczucie bezpieczeństwa. Pomoże to psu przetrwać trudny czas dojrzewania i burzę hormonalną w jego organizmie.
• Regularne wizyty u weterynarza to podstawa. Upewnij się, że pies jest zdrowy. Niekiedy zmiany w zachowaniu mogą być spowodowane problemami zdrowotnymi, dlatego ważne jest regularne sprawdzanie stanu zdrowia zwierzęcia.
• Współpracuj z trenerem i behawiorystą. Jeśli masz trudności w radzeniu sobie z buntem nastolatka u psa, współpraca z doświadczonym trenerem psów może być pomocna. Trener może dostosować podejście do indywidualnych potrzeb psa i opiekuna. Doświadczony trener lub behawiorysta będą wielkim wsparciem i zminimalizują popełnienie wielu błędów „wychowawczych”, które mogą rzutować na Wasze całe, wspólne psio – ludzkie życie.

Statystyki wyraźnie wskazują, że najwięcej psów trafia do schronisk w okresie „buntu nastolatka”. Pies wyrasta z rozkosznego okresu szczenięctwa, kudłata kulka zaczyna pokazywać swój charakter, ujawniać predyspozycje rasy, wykazywać potrzeby konsekwentnego szkolenia i wsparcia opiekuna. Niestety, wielu opiekunów nie jest w stanie sprostać temu wyzwaniu…

Podsumowanie

Dorastanie może być wyzwaniem dla opiekunów, ale pamiętajmy, że stanowi naturalny proces dojrzewania. Kluczem do radzenia sobie z buntem u psa jest zrozumienie i konsekwencja. Ważne jest, abyśmy pamiętali o potrzebach psychicznych i fizycznych naszych czworonogów. Konsekwentne szkolenie, dostarczanie odpowiedniej stymulacji oraz cierpliwość wobec zmieniającego się zachowania są bardzo ważne. Brak konsekwencji i awersja wobec psa mogą tylko pogorszyć sytuację. Wspierajmy swojego pupila poprzez aktywność fizyczną, umysłową oraz okazywanie mu zrozumienia i miłości. Pamiętajmy, że każdy pies jest wyjątkowy, i co najważniejsze, okres buntu nie jest wieczny. Z właściwym podejściem, cierpliwością i miłością, możemy pomóc naszym czworonogom przejść przez ten czas, budując silną więź, która przetrwa przez całe ich życie. Myślę, że warto!